1963 đúng là năm chót trong cái đại vận “Phát dã như lôi” thụ hưởng phú
quý tột đỉnh của anh em nhà Ngô để bước vào chu kỳ “Tán gia bại quốc”
mang lại nhục nhã cho dòng họ.
Thật thế, nếu Tổng Giám mục Ngô Đình Thục còn ở Vĩnh Long thì có lẽ vụ
cấm treo cờ Phật giáo đã chưa xảy ra. Không ngờ Tòa thánh La Mã dưới
triều đại Giáo Hoàng Paul 6 lại thuyên chuyển ông Ngô Đình Thục ra giáo
phận Huế, nơi mà đại đa số dân chúng đều theo đạo Phật, nên nhà Ngô mới
bị sa lầy sớm. Đổi ông Thục ra Huế, Tòa Thánh La Mã chỉ muốn ông Thục,
vốn đã làm cho Giáo Hội chịu nhiều tai tiếng xấu trong cộng đồng thế giới,
phải xa lánh Thủ đô, xa tai mắt ngoại giao đoàn, xa ký giả quốc tế và xa
khối trí thức Việt Nam đông đảo tại Sài Gòn. Không ngờ hảo ý của Tòa
Thánh La Mã lại biến thành đại họa cho nhà Ngô.
Tất cả bắt đầu vào ngày 6 tháng 5 năm 1963, khi Tổng Giám mục Ngô Đình
Thục đi thăm nhà thờ La Vang. Dọc đường, đâu đâu ông Thục cũng thấy cờ
Phật giáo tung bay khắp thị thành thôn xóm để chào mừng Phật đản trong
hai ngày nữa. Cờ Phật mà còn nhiều thì cái mộng Hồng Y của ông Thục khó
sớm thành sự thực vì đã nhiều lần ông lỡ phúc trình với Tòa Thánh là dân
Việt Nam ngày càng cải đạo, càng hướng về Giáo hội La Mã. Nhưng thực tế
hôm đó hiển hiện trước mắt là cờ Phật giáo tràn ngập khắp nơi đã làm cho
ông Thục giận lắm, nên khi trở về Huế, ông cho gọi Đại biểu chính phủ
Trung phần là Hồ Đắc Khương đến Tòa Giám mục để khiển trách rồi gọi
điện thoại viễn liên vào Sài Gòn báo cho em là Tổng thống Diệm biết tình
hình. Ngay sau đó ông Diệm ra luật lệ treo cờ cho các Tôn giáo.
Theo luật lệ treo cờ của Chính phủ Diệm, cờ Tôn giáo không được treo
ngoài khuôn viên chùa chiền, nhà thờ hoặc các cơ sở tôn giáo... Vì bị Tổng
Giám mục Ngô Đình Thục áp lực, ông Diệm đã đặt vấn đề treo cờ Phật giáo
mà ông quên đi năm ngoái (1962), Phật giáo cũng treo cờ như năm nay mà
không thấy chính phủ khuyến cáo gì cả. Tôi còn nhớ năm 1959, từ ngày 16
đến 18 tháng 2, tại Thủ đô Sài Gòn và khắp cả nước, giáo hội Công giáo
Việt Nam tổ chức đại hội Thánh Mẫu và lễ nâng nhà thờ Đức Bà Sài Gòn
lên hàng Vương Cung Thánh Đường vô cùng trọng thể dưới quyền chủ tọa
của Hồng Y Agagianan (Đại diện Tòa Thánh La Mã). Cờ Tòa Thánh và ảnh