30. Khí phách Nguyễn Biểu
Nguyễn Biểu sinh năm nào không rõ, chỉ biết nguyên quán của ông là
đất Bình Hồ, La Sơn, Nghệ An (nay là đất Đức Thọ, Hà Tĩnh). Năm Kỉ Sửu
(1409), khi các tướng Đặng Dung, Nguyễn Cảnh Dị, Nguyễn Súy, Nguyễn
Chương … cùng tôn Trần Quý Khoáng lên ngôi Hoàng đế để lãnh đạo cuộc
kháng chiến chống quân Minh xâm lược, Nguyễn Biểu cũng ứng nghĩa mà
theo về, được Trùng Quang Đế Trần Quý Khoáng cho giữ chức Đài quan.
Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Chính biên, quyển 12, tờ
37 và 38) chép rằng:
“Trước đây, đế Quý Khoáng thấy mình bị thua luôn, lương thực không
được tiếp tế đầy đủ, mới cho bọn Nguyễn Súy, Đặng Dung theo đường
biển ra tuần tiễu ở Hải Đông, Vân Đồn và các vùng biển khác để kiếm
lương ăn và chặn đánh bọn lính nhà Minh đóng rải rác ở những nơi
này. (Đánh xong) lại kéo về Nghệ An, quân chỉ còn lại độ ba bốn phần
mười.
Đến nay (tháng 4 năm Quý Tị, 1413 – ND), Trương Phụ lại đem quân
đến đánh, (Vua) bèn chạy đến Hóa Châu (vùng Bình – Trị – Thiên cũ
– ND) rồi sai bầy tôi là Nguyễn Biểu sung làm sứ cầu phong. Khi
(Nguyễn Biểu) đem phẩm vật đến Nghệ An, (Nguyễn) Biểu bị
(Trương) Phụ giữ lại (Nguyễn) Biểu giận, mắng (Trương) Phụ rằng: -
Trong bụng thì toan tính việc đánh chiếm nước người ta mà bề ngoài
thì lại lớn tiếng là quân nhân nghĩa, trước nói lập con cháu họ Trần,
bây giờ lại đặt quận huyện, không những cướp bóc của cải, lại còn giết
hại nhân dân, mày thật là thằng giặc bạo ngược.
(Trương) Phụ giận, sai giết (Nguyễn Biểu)”.
Bởi kính trọng nghĩa khí quật cường ấy, nhân dân Nghệ – Tĩnh đã lập
đền thờ ông, tôn ông là Nghĩa vương. Trong Nghĩa sĩ truyện, Hoàng Trừng
(người thế kỉ XVI và là cháu chắt bên ngoại của Nguyễn Biểu) có kể rằng,
khi thấy Nguyễn Biểu đến doanh trại, chủ tướng giặc là Trương Phụ đã thử
khí phách của Nguyễn Biểu bằng cách mời ông ăn cỗ đầu người. Nguyễn
