34. Đại lược về lí lịch trước khi lên ngôi của Lê Hoàn
Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục (bản kỉ, quyển 1, tờ 14
và 15) chép chuyện Lê Hoàn trước khi được tôn lên ngôi Hoàng Đế như
sau:
“Thân mẫu của nhà vua, người họ Đặng, trước đó, khi đang mang thai,
bỗng nằm mơ thấy bụng mình nở ra hoa sen và kết thành hạt sen ngay, bà
bấy hạt sen ấy đem chia cho mọi người nhưng phần mình lại không ăn.
Tỉnh dậy, bà lấy làm lạ lắm. Đến khi sinh Nhà vua, vừa thoáng thấy mặt
mũi đến hình dáng đều khác thường, bà nói với mọi người: -Thằng bé này
về sau ắt sẽ được sang giàu hơn người, chỉ tiếc là tôi không kịp được hưởng
lộc mà thôi.
Thế rồi được độ vài năm, bà mất và sau đó, thân sinh (của Nhà vua) cũng
qua đời. Bấy giờ, có viên quan người họ Lê (hiện chưa rõ tên), người Ái
Châu (nay thuộc Thanh Hóa) thấy (Nhà vua) có dung mạo khác thường,
bèn nuôi làm con. Một hôm, mùa đông giá rét (Nhà vua) phải nằm phục
xuống như hình cái cối úp cho đỡ buốt, chẳng dè đêm ấy, nhà sáng rực cả
lên vì có con rồng vàng nằm che lên cho (Nhà vua). Viên quan người họ Lê
càng lấy làm lạ.
Lớn lên (Nhà vua) từng giúp việc cho Nam Việt Vương (Đinh) Liễn, tỏ
ra tài giỏi và có chí lớn hơn người. (Đinh) Tiên Hoàng khen là người giàu
mưu trí và có sức mạnh, bèn giao cho quyền được cai quản hai ngàn quân,
sau, thăng dần lên đến chức Thập đạo Tướng quân, Điện tiền chỉ huy sứ”.
Lời bàn
Người mẹ nào cũng đều có thể có những giấc mơ và những lời nói tương
tự như thân mẫu của Lê Hoàn, bởi vì đó thực sự chỉ là khao khát tự nhiên
của thế tục. Song, thời ấy chỉ có Lê Hoàn mới là người biến khát khao của
thân mẫu thành hiện thực phi thường. Có bao nhiêu người mẹ là có bấy
nhiêu người nuôi những ước vọng chân thành về con mình, chỉ tiếc là
không phải bất cứ người con nào cũng đều có thể làm thỏa nguyện đấng
sinh thành của mình mà thôi.
