15. Sự tích đồng bông ở Từ Liêm (Hà Nội)
Mãi đến năm 40 tuổi mà vua Lý Thánh Tông vẫn chưa có con trai nên
lòng những lo lắng vì không biết rồi sẽ để ngai vàng lại cho ai. Nhà vua
vốn đã mộ đạo, nhân vì chuyện này lại càng chăm đi cầu tự khắp mọi chùa
chiền. Duyên kì ngộ bởi vậy đã đến với nhà vua. Sách Khâm định Việt sử
thông giám cương mục (chính biên, quyển 3, tờ 26) viết rằng:
“Khi đến làng Thổ Lỗi (tức làng Siêu Loại, Bắc Ninh – ND), có người
con gái hái dâu đang tựa vào khóm cỏ lan, Nhà vua thấy lạ, cho vời vào
cung, lập làm Ỷ Lan Phu nhân”.
Nhưng Ỷ Lan vào cung một thời gian khá lâu mà vẫn chưa sinh hạ
Hoàng tử. Lý Thánh Tông lại tiếp tục đi cầu tự. Có lúc Nhà vua đích thân
đi, nhưng cũng có lúc Vua ủy cho quan lại đi thay mình. Năm Quý Mão
(1064), Chi hậu nội nhân là Nguyễn Bông được sai đi làm việc này. Sách
Đại Việt sử kí toàn thư (bản kỉ, quyển 3, tờ 3-a) viết:
“Vua muốn có con trai, sai Bông đem hương cầu đảo ở chùa Thánh
Chúa. Nhà sư dạy cho Bông thuật đầu thai thác hóa (chết và cho hồn đầu
thai ngay vào kiếp người khác – ND), Bông nghe theo. Việc ấy bị phát giác,
Vua sai chém Bông ở trước cửa chùa. Người sau gọi chỗ ấy là Đồng Bông.
Chùa (Thánh Chúa) ở xã Dịch Vọng, huyện Từ Liêm, Đồng Bông ở phía
Tây trước cửa chùa, nay hãy còn”.
Lời bàn
Nguyễn Bông đã tận tụy làm những gì chức phận phải làm, cũng có thể
gọi là trung. Vua Lý Thánh Tông một đời nhân đức, sao mà lúc này lại
đang tâm giết chết Nguyễn Bông, cũng có thể gọi là tàn bạo. Thuật đầu thai
thác hóa mà nhà sư chùa Thánh Chúa truyền dạy cho Nguyễn Bông quả là
thuật … bợm. Nguyễn Bông chết trong oan uổng và mãi đến hai năm sau,
Ỷ Lan mới sinh hạ Hoàng tử là Càn Đức, chẳng lẽ linh hồn Nguyễn Bông
gian nan vất vưởng lâu đến thế hay sao?
Cái tên Đồng Bông còn đó với thiên thu, hễ ai trong hậu thế mà tập
nhiễm sự thèm khát con trai kiểu Lý Thánh Tông, sự bịp bợm kiểu nhà sư ở
