28. Vụ án Đỗ Anh Vũ
Đỗ Anh Vũ là quan thái úy phụ chính thời Lý Anh Tông. Vua Anh Tông
lên ngôi năm 1138, lúc chỉ mới được hai tuổi, chính sự trong nước vì thế
mà gần như đều do Đỗ Anh Vũ quyết đoán cả. Phụ hoàng của Lý Anh
Tông là Lý Thần Tông mất lúc mới 22 tuổi, bởi thế, các hoàng hậu và phi
tần phải chịu cảnh góa bụa lúc còn quá trẻ. Đỗ Anh Vũ muốn nhân cơ hội
đó tư thông với các bà hoàng, gây chuyện dâm loạn trong cung đình. Vì
việc này mà một vụ án lớn đã xẩy ra vào năm Canh Ngọ (1150). Năm ấy,
vua Lý Anh Tông 14 tuổi. Sách Đại Việt sử kí toàn thư (bản kỉ, quyển 4, tờ
7 a-b) đã chép về vụ án này như sau:
“Trước đó, Vua còn trẻ thơ, mọi việc chính sự lớn nhỏ đều ủy thác cho
Đỗ Anh Vũ cả. Anh Vũ sai vợ là Tô thị ra vào cung cấm hầu hạ Đỗ Thái
hậu, nhân đó mà tư thông với Lê Thái hậu (mẫu hậu của AnhTông), và vì
thế mà càng kiêu rông, ở triều đình thì khoát tay lớn tiếng, sai bảo quan lại
thì hất hàm ra hiệu, mọi người liếc nhau chứ không ai dám nói. Quan Điện
tiền đô chỉ huy sứ là Vũ (Cát) Đái, chức Hỏa đầu
là
Lương Thượng Cá, chức Hỏa đầu đô Ngọc Giai
thị là Đỗ Ất, cùng với bọn Trí Minh Vương, Bảo Ninh Hầu, Phò mã lang
Dương Tự Minh … cùng hợp mưu bắt giam Anh Vũ. Bàn tính xong, bọn
Đái đem quân lính đến ngoài cửa Việt Thành
vào cấm đình, làm nhiều điều ô uế, tiếng xấu đồn ra ngoài, không tội gì to
bằng. Bọn thần xin sớm trừ đi, khỏi để mối lo về sau.
(Vua) bèn xuống chiếu sai cấm quân đến bắt Anh Vũ, trói giam ở hành
lang Tả Hưng Thánh
xét việc. Thái hậu sai người
mang cơm rượu cho Anh Vũ, ngầm để vàng vào đồ đựng thức ăn để đút
cho Vũ Đái và các người canh giữ. Hỏa đầu đô Tả Hưng Thánh là Nguyễn
Dương nói: -Các ông tham của đút, tôi với các ông tất không thoát khỏi tay
Anh Vũ đâu, chi bằng cứ giết trước đi cho khỏi tai họa về sau.
Nói rồi, cầm giáo định đâm. Đô Tả Hưng (Thánh) là Đàm Dĩ Mông ôm
Dương, cướp lấy giáo, nói ngăn rằng: -Điện tiền bảo Anh Vũ tội đáng chết
