30. Thái tử Lý Long Xưởng bị phế
Lý Long Xưởng sinh năm Tân Mùi (1151) là con trưởng của vua Lý Anh
Tông, được Anh Tông cho lập làm Đông cung Thái tử
. Với Thái tử Long
Xưởng, ngôi vị Hoàng đế Đại Việt tương lai kể như đã cầm chắc trong tay.
Thế nhưng, từ khi được lập làm thái tử, Lý Long Xưởng chỉ lo hoang chơi.
Sự thể quả đúng là “giỏ nhà ai, quai nhà nấy”, vua Anh Tông cũng nổi
tiếng ăn chơi một thời. Trong Việt sử tiêu án, sử gia Ngô Thì Sĩ đã phải thốt
lên rằng: “Ơn trạch của họ Lý đến đây tiêu ma hết cả”. Thế nhưng, kẻ nổi
tiếng ăn chơi này cũng phải chào thua con mình. Long Xưởng hơn hẳn vua
cha ở chỗ, không chỉ ăn chơi mà còn hoang dâm vô độ, đến nỗi bất chấp cả
sự loạn luân. Năm Giáp Ngọ (1174), Long Xưởng thông dâm với cả cung
phi của Anh Tông. Sách Đại Việt sử lược (quyển 3, tờ 8- a) chép rằng:
“Long Xưởng có tính hiếu sắc, trong cung có những cung nữ được vua
yêu dấu, Long Xưởng đều tư thông với họ. Vua lại ghét Long Xưởng vô lễ.
Bà Nguyên phi Từ thị được Vua yêu, Hoàng hậu bèn sai Long Xưởng ngầm
giở ngón tư tình để mê hoặc Từ thị, muốn cho bà Từ thị đó bị Vua nhạt
tình. Từ thị đem hết việc đó tâu vua, Vua nhân đó mà giận dữ, phế Long
Xưởng đi”.
Sách Đại Việt sử kí toàn thư (bản kỉ, quyển 4, tờ 15- b) còn cho biết thêm
là Long Xưởng bị phế làm thứ dân và bị bắt giam một thời gian. Sau, đến
đời vua Lý Cao Tông, vào năm Tân Sửu (1181) Long Xưởng ra tù, lại tụ
họp bọn bất lương cướp bóc bừa bãi.
Lời bàn
Thời Tiền Lê có Long Đĩnh, thời Lý lại có Long Xưởng, đất nước phải
hai phen kinh hoàng. Nhưng, khác hẳn với thời Tiền Lê, thời vua Lý Anh
Tông quả là vô cùng khéo góp: Vua cha hoang chơi, Thái tử hoang dâm,
Hoàng hậu thì vì chút lợi riêng mà đang tâm xúi con mình làm điều vô đạo.
Cha ấy, mẹ ấy thì con ấy, nào có lạ gì đâu. Vua Lý Anh Tông phế Long
Xưởng xuống hàng thứ dân, thế là trong cái sai, còn có thêm cái sai nữa,
bởi vì làm thứ dân mà thất đức cũng không thể làm nổi.
