42. Nỗi nhục bại trận của Đỗ Thanh và Phạm Diên
Sách Đại Việt sử lược (quyển 3, tờ 15-a) chép rằng:
“Mùa thu, tháng 7 (năm Quý Hợi, 1203) quan coi châu Nghệ An là Điện
tiền chỉ huy sứ
Đỗ Thanh và bọn châu mục
là Phạm Diên dâng thư về
triều nói rằng: -Chúa nước Chiêm Thành là Bố-trì, bị chú là Bố-do đuổi đi,
bèn đem hơn 200 chiếc thuyền Bị-lan chở vợ con đến ở cửa biển Cơ La
(tức Kỳ La, nay là cửa Nhượng, thuộc Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh – ND) muốn
cầu cứu ta.
Tháng 8, Vua sai bọn Phụ quốc Thái phó
sứ
là Đỗ An đi bàn bạc công việc này. Dĩ Mông đến Cơ La, Đỗ An bàn
rằng: -Bố-trì có 200 chiếc thuyền, cái dã tâm của con lang không thể tin cả
được. Ngạn ngữ có câu rằng, một lỗ kiến có thể làm vỡ đê, một tấc khói có
thể làm cháy nhà. Nay quân của Bố-trì há chỉ là lỗ kiến, tấc khói hay sao?
Xin ông hãy suy nghĩ kĩ.
Dĩ Mông lấy lời đó nói với Thanh và Diên, bảo họ phải phòng bị.Thanh
và Diên nói rằng: -Kẻ kia vì gặp nạn mà đến cầu cứu ta, ta nên có lòng
thành thương xót, chứ tỏ ý nghi ngờ như vậy, chẳng là không nên sao?
Dĩ Mông giận dữ, bèn dẫn quân về. Thanh và Diên nói với nhau rằng: -
Lũ ta đã trái ý Phụ quốc (chỉ Đàm Dĩ Nông – ND), tất có hậu hoạn, chi
bằng hãy đi đánh Bố-trì để làm kế tự toàn.
Mưu đó tiết lộ ra, Bố-trì biết được, sợ hãi mà nói với quân lính rằng: -Lũ
ta gặp nạn mà phải đi cầu cứu nước lớn, nó đã không có tình nghĩa thương
xót láng giềng, lại toan bắt tù ta, thật đau đớn biết chừng nào.
Thế rồi (Bố-trì) nhân lúc sơ hở để dụ Thanh và Diên. Thanh và Diên sai
người Nghệ An buộc thuyền vào thuyền Bị-lan của Chiêm Thành để coi
giữ. Ban đêm, người Chiêm Thành đem những bó đuốc tre ở trong có giấu
gậy nhọn, để vào thuyền. Một đêm, quân canh gác mỏi mệt nên không
phòng bị mà nằm ngủ quên mất. Quân Chiêm nhân đó đốt đuốc ném vào
thuyền của ta. Lính canh sợ hãi tỉnh dậy, không biết làm thế nào, số bị quân
Chiêm Thành giết, số nhảy xuống nước rồi chết đuối, tổng cộng hơn 200
