07. Chuyện Trần Quốc Khang
Trưởng Công chúa của Lý Huệ Tông là Thuận Thiên, nguyên trước đã gả
cho con trưởng của Trần Thừa là An Sinh Vương Trần Liễu. Đến năm Đinh
Dậu (1237), Thuận Thiên đang có thai được ba tháng thì bị chú là Trần Thủ
Độ ép phải về làm vợ của vua Trần Thái Tông (em ruột Trần Liễu), được
sách phong làm Thuận Thiên Hoàng hậu. Em ruột của Thuận Thiên là Lý
Chiêu Hoàng (Nữ hoàng duy nhất, cũng là cuối cùng của họ Lý) thì nguyên
là Hoàng hậu của Trần Thái Tông lại bị giáng làm Chiêu Thánh Công chúa
(1218-1278) vì lẽ … không có con, và sau đem gả cho Lê Tần.
Đứa con mà Thuận Thiên mang thai trước đó với Trần Liễu tên là Trần
Quốc Khang, sau được phong làm Tĩnh Quốc Đaị Vương. Kể ra, chuyện
này tuy cũng có chút lắt léo, nhưng dầu sao thì về danh nghĩa, Trần Quốc
Khang vẫn là con trưởng của vua Trần Thái Tông. Thế nhưng, năm 1258,
Trần Thái Tông lên ngôi Thượng hoàng, truyền ngôi cho con thứ là Thái tử
Trần Hoảng (tức vua Trần Thánh Tông) chứ không phải cho con trưởng là
Trần Quốc Khang.
Đời cha là Trần Liễu, vì mất vợ mà sinh ra thù oán vua Trần Thái Tông
nhưng đời con là Trần Quốc Khang, mang danh con trưởng mà không được
truyền ngôi cũng chẳng hề đem lòng thù hận, ngược lại, anh em vẫn rất hòa
thuận với nhau. Có một chuyện thật là cảm động về sự hòa thuận này đã
được sách Đại Việt sử kí toàn thư (bản kỉ, quyển 5, tờ 32 a và 32 b) chép lại
như sau:
“Mùa đông, tháng 10 (năm 1268 – ND), Vua cùng anh là Tĩnh Quốc Đại
vương Quốc Khang, cùng vui đùa trước mặt Thượng hoàng. Thượng hoàng
lúc bấy giờ mặc áo vải bông trắng. Tĩnh Quốc múa điệu múa của người Hồ,
Thượng hoàng cởi áo ban cho. Vua cũng múa điệu múa ấy để xin chiếc áo
của Thượng hoàng, Quốc Khang nói: “Cái quý nhất là ngôi hoàng đế mà tôi
còn không tranh với chú hai, nay đức chí tôn ban cho tôi một vật nhỏ mọn
này mà chú hai cũng định lấy nốt chăng?”. Thượng hoàng cả cười nói:
