54. Doãn Định và Nguyễn Như Vi bị bãi chức
Năm Nhâm Ngọ (1342), triều Trần sai trùng tu Ngự sử đài. Việc xong,
Thượng hoàng Trần Minh Tông ngự tới xem xét, cùng đi có quan Ngự sử
Trung tán là Lê Duy theo hầu. Bởi việc này mà các quan Giám sát Ngự sử
là Doãn Định và Nguyễn Như Vi bất bình, rồi cũng vì bất bình mà hóa ra
gàn dở nên cả hai bị bãi chức. Sách Đại Việt sử kí toàn thư (bản kỉ, quyển
7, tờ 11 b và 12 a) chép rằng:
“Bấy giờ đã trùng tu xong Ngự sử đài. Sáng sớm, Thượng hoàng ngự tới,
Ngự sử Trung tán Lê Duy theo hầu. Thượng hoàng trở về cung rồi Doãn
Định và Nguyễn Như Vi mới đến. Cả hai bèn làm sớ kháng nghị, nói là
Thượng hoàng không được vào Ngự sử đài, lại còn hặc tội Lê Duy không
biết can ngăn, lời lẽ rất gay gắt. Thượng hoàng gọi họ đến, dụ rằng: -Ngự
sử đài cũng là một trong các cung điện, chưa từng có cung điện nào mà
thiên tử lại không được vào. Vả chăng, trong Ngự sử đài xưa kia còn có chỗ
để thiên tử giảng học, các bạ thư chi hậu
cả. Đó là việc cũ về việc thiên tử vào Ngự sử đài. Ngày xưa, Đường Thái
Tông còn xem cả thực lục, huống chi là việc vào Ngự sử đài.
Bọn Định cố cãi, mấy ngày vẫn không thôi. Vua (chỉ Trần Dụ Tông –
ND) dụ họ hai ba lần cũng không được, bèn bãi chức hết cả.
Lời bàn
Theo điển lễ, thiên tử không nên tới ngự sử đài, ấy là vì làm thế sẽ tạo ra
sự thân mật quá mức bình thường, khiến các quan Ngự sử khó bề can gián
khi vua có lỗi. Thiên tử phải chăm chú đọc sử, nhưng chỉ là sử viết về cha
ông đã khuất của mình, học chỗ hay, tránh chỗ dở và nghiêm xét lời bình
phẩm của sử gia để sửa đức chính, chứ không được đọc thực lục là sử viết
về chính mình, cốt giữ cho sử gia sự khách quan và trung thực, không bị
mang vạ khi viết về chỗ dở của thiên tủ đang trị vì. Thượng hoàng Minh
Tông ngự đến Ngự sử đài ngay sau khi mới trùng tu ấy là sự thường, không
trái điển lễ. Doãn Định và Nguyễn Như Vi trách cứ cả Thượng hoàng trong
việc này là quá đáng. Làm phức tạp một việc vốn chỉ rất đơn giản là điều
