44. Nỗi đau Thị Thừa
Người con gái ấy tên là Thừa nên sử chép là Thị Thừa, còn như họ của
cô là gì thì không ai rõ. Thị Thừa quê ở Nghệ An, có nhan sắc lại có tài hát
xướng, và không hiểu vì sao, cô đã lưu lạc vào Nam, trở thành con hát
trong phủ chúa Nguyễn Phúc Tần. Lúc đầu, Thị Thừa được Chúa yêu mến,
nhưng rồi đột ngột, Chúa thay đổi hẳn tâm tính, Thị Thừa vì thế mà bị chết
oan. Sách Đại Nam thực lục (Tiền biên, quyển 4) chép rằng:
“Nhâm Thìn, năm thứ tư (tức năm 1652 – ND), Chúa chăm việc chính
trị, không chuộng yến tiệc vui chơi như trước nữa. Bấy giờ, có người con
hát ở Nghệ An tên là Thừa, nhan sắc xinh đẹp, được Chúa lấy vào phủ …
Chúa đọc sách Quốc ngữ, tới chuyện vua Ngô yêu nàng Tây Thi thì chợt
tỉnh ngộ (việc mình yêu Thị Thừa là sai), lập tức, sai Thị Thừa mang áo
ngự đến cho Nguyễn Phúc Kiều, nhưng lại giấu để bức thư ở trong áo,
ngầm sai (Nguyễn Phúc) Kiều dìm nước để giết (Thị Thừa) đi”.
Lời bàn
Chúa chăm lo việc chính trị không chuộng yến tiệc như trước nữa, đó là
điều đáng khen. Cổ kim vẫn cho hay, kẻ đắm mình trong yến tiệc, làm
người thường còn khó nổi, huống chi là làm Chúa thiên hạ. Vả chăng, nếu
Chúa cứ đam mê tửu sắc, trăm họ cũng quyết không để Chúa yên, bởi lẽ, có
ai lại trao vận mệnh một cõi sơn hà cho kẻ suốt đời chỉ biết có ăn chơi.
Nhưng, để tỏ là chăm lo việc chính trị, không chuộng yến tiệc như trước
nữa, Chúa đã đang tâm sai Nguyễn Phúc Kiều giết chết Thị Thừa, ấy là
phạm tội ác không thể tha. Chúa đọc Quốc ngữ mà chợt tỉnh ngộ, nhưng
buồn thay, Thị Thừa nào phải là Tây Thi, chưa từng thấy nàng để tâm hay
can thiệp vào công việc của Chúa cả. Riêng chuyện này, Chúa sợ Thị Thừa
cũng sẽ như Tây Thi, nhưng xem ra, Chúa lại chưa thể sánh được với vua
Ngô thuở nào.
Sách Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn nói Thị Thừa bị Nguyễn Phúc
Kiều đánh thuốc độc chết chứ không phải là dìm nước, nhưng, chết cách
nào thì Thị Thừa cũng là người bị giết oan.
