45. Hoạn quan Hoàng Nhân Dũng bị nghiêm trị
Năm Nhâm Thìn (1652), triều đình vua Lê Thần Tông và chúa Trịnh
Tráng đã xử một vụ án khá lớn mà bị cáo là Trịnh Lãm. Thực ra, bị cáo
người họ Hoàng, họ và tên thật là Hoàng Nhân Dũng. Bấy giờ, Hoàng
Nhân Dũng là hoạn quan, chuyên lo phục dịch trong phủ chúa Trịnh, được
chúa Trịnh Tráng đặc biệt thương mến, cho đổi thành họ Trịnh và ban cho
chức tước lớn. Đáp lại, Hoàng Nhân Dũng đã … âm mưu nổi loạn. Việc bị
phát giác và Hoàng Nhân Dũng bị xử tử. Sách Đại Việt sử kí toàn thư (Bản
kỉ tục biên, quyển 18, tờ 42-b) viết:
“Mùa xuân, tháng ba, Hoàng Nhân Dũng mưu nổi loạn, bị giết.
Nhân Dũng vốn là một tên hoạn quan được Chúa yêu, làm đến chức
Chưởng tư lễ giám
, hàm Thiếu bảo, tước Quận công, được ban họ tên là
Trịnh Lãm.
Bởi quyền cao, lộc nhiều, (Hoàng Nhân Dũng) ngày càng kiêu căng,
sống phóng túng. Hắn bí mật thông mưu với Trần Nhân Liễn, lén lút nuôi
kẻ có tài yêu thuật là Tuyên Đức để hòng khởi loạn. Việc ấy bị phát giác,
Hoàng Nhân Dũng bị đưa xuống để triều thần xét tội. Hắn bị chém đầu đem
đi bêu, còn bọn Trần Nhân Liễn và Tuyên Đức đều bị tùng xẻo và bêu cho
thiên hạ thấy”.
Lời bàn
Hẳn nhiên, nhân cách của vua Lê và chúa Trịnh là chẳng tốt đẹp gì. Cũng
hẳn nhiên, nhân cách của phần lớn quan lại trong triều đình lúc ấy là chẳng
tốt đẹp gì. Nhưng ở đời, không phải lúc nào người chống cái xấu cũng đều
là người tốt. Ai bảo kẻ thù của kẻ thù là bạn, thì cứ để mặc họ say sưa với
những ý nghĩ ngây thơ và tội nghiệp của họ. Cuộc đời không đơn giản như
thế đâu.
Hoàng Nhân Dũng chấp nhận kiếp … hoạn quan để được cúc cung tận
tụy phục vụ trong phủ Chúa, đáp lại, chúa Trịnh Tráng cũng đã tỏ ra rất
rộng rãi với Hoàng Nhân Dũng. Võ tướng một đời vào sống ra chết, văn
quan từng đỗ đại khoa và một lòng phò vua giúp nước đến tận lúc tóc bạc
