57. Vũ Duy Chí với lời can ngăn chúa Trịnh Tạc
Vũ Duy Chí người xã Mộ Trạch, huyện Đường An, sinh và mất năm nào
không rõ, chỉ biết ông từng làm quan dưới thời vua Lê Huyền Tông (1662-
1671) và chúa Trịnh Tạc (1657-1682). Năm 1664, Vũ Duy Chí được trao
chức Thượng thư Bộ binh và đến năm Kỉ Dậu (1669) thì được dự bàn các
việc của phủ Chúa. Bởi được chúa Trịnh Tạc đặc biệt ưu ái, hoạn lộ của Vũ
Duy Chí luôn rộng mở thênh thang, và điều này đã khiến cho bá quan
không khỏi dị nghị. Nhưng, Vũ Duy Chí có thực xứng với chức tước hay
không? Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục (Chính biên, quyển
33, tờ 27) chép rằng:
“Duy Chí là người kín đáo, làm việc có cân nhắc, tính toán cẩn thận, rất
thông hiểu việc trị dân. Đã thế, ông lại là người có văn học, cho nên, ngay
từ khi còn là Thế Tử, Trịnh Tạc đã có lòng tin cẩn và yêu mến ông. Duy
Chí được thăng dần đến chức Thượng thư, tước Phương Quận công, đến
nay, Duy Chí lại được cùng với Đăng Tuyển (tức Trần Đăng Tuyển, người
xã Hoàng Mai, huyện Yên Dũng, nay thuộc Hà Nội, đỗ Tiến sĩ năm 1643,
nguyên Thượng thư bộ Hộ – ND) và Duy Hiệu (tức Lê Duy Hiệu, nguyên
Thượng thư bộ Công – ND) vào trông coi các việc trong phủ Chúa. Có
người bàn luận về tư cách của Duy Chí, Trịnh Tạc bèn làm bài Luận giải
nghi (luận giải chỗ còn ngờ), mượn việc lâm của Tiêu (tức Tiêu Hà, danh
thần Trung Quốc đời Hán – ND), Tào (tức Tào Tham, cũng là danh thần
Trung Quốc đời Hán – ND), Phòng (tức Phòng Huyền Linh, danh thần
Trung Quốc đời Đường – ND) và Đỗ (tức Đỗ Như Hối, cũng là danh thần
Trung Quốc đời Đường – ND) để làm sáng tỏ (việc cất nhắc Vũ Duy Chí)
và làm yên lòng quan lại.
Lúc Vũ Duy Chí làm việc trong phủ Chúa, gặp tiết Nguyên đán, trăm
quan vào chầu mừng vua Lê và chúa Trịnh. Theo lệ, chầu Vua trước, vào
phủ Chúa sau, và khi vào phủ Chúa thì mọi người phải thay triều phục rồi
mới làm lễ lạy mừng. Trịnh Tạc bắt trăm quan cứ mặc nguyên triều phục.
Duy Chí nói: -Lễ mừng ở phủ Chúa nên dùng áo thanh cát mới đúng,
không thể làm trái phép cũ được.
