B) Thế thứ các đời chúa
Từ thế kỉ thứ XVI trở đi, bên cạnh các vua triều Mạc và triều Lê, guồng
máy chính trị nước nhà còn có thêm các đời chúa Trịnh và chúa Nguyễn
nữa. Trong thực tế, không phải ai cũng công khai nhận mình là chúa,
nhưng, xem xét hành trạng của họ, ta chỉ có thể nói họ là chúa mà thôi.
Cũng trong thực tế, có người đã bước đầu được trao quyền làm việc như
chúa, nhưng do ảnh hưởng của họ quá ít ỏi, chúng tôi không liệt kê tên tuổi
của họ ở đây.
I) Thế thứ các đời chúa Trịnh
01) Trịnh Kiểm (1545-1569)
Trịnh Kiểm sinh năm nào không rõ, chỉ biết năm 1545, sau khi
Nguyễn Kim mất, ông trở thành người nhân danh vua Lê để điều
khiển Nam triều.
Trịnh Kiểm làm chúa 24 năm, mất năm 1569 không rõ thọ bao nhiêu
tuổi.
02) Trịnh Tùng (1570-1623)
Con thứ của Trịnh Kiểm, đánh đuổi anh là Trịnh Cối để giành ngôi
chúa.
Làm chúa 53 năm, mất vì bệnh năm 1623, không rõ thọ bao nhiêu
tuổi.
03) Trịnh Tráng (1623-1657)
Con trưởng của Trịnh Tùng.
Nối ngôi chúa năm 1623, ở ngôi chúa 34 năm, mất năm 1657, không
rõ thọ bao nhiêu tuổi.
Thời Trịnh Tráng là thời mở đầu của các cuộc giao tranh ác liệt giữa
Đàng Ngoài với Đàng Trong.
