Trong cuốn tiểu thuyết đầu tay One Day in the Life of Ivan Denisovich (Một
ngày trong cuộc đời của Ivan Denisovich), nhà văn Nga Alexander
Solzhenitsyn viết về Ivan Denisovich Shukhov, một tù nhân chính trị tại
một trại lao động ở Xi-bia. Một phần của cuốn tiểu thuyết miêu tả cảnh
Shukhov bị buộc phải xây một bức tường trong thời tiết âm 200C. Khi trời
tối và lạnh hơn, tên đốc công ra lệnh cho anh kết thúc công việc nhanh
chóng bằng cách đổ chỗ vữa còn thừa qua bức tường. “Nhưng Shukhop
không chịu làm theo cách đó,” Solzhenitsyn viết: “Tám năm trong trại
không thể thay đổi bản chất của anh. Anh lo lắng về mọi thứ anh có thể
dùng được, về mọi chi tiết nhỏ trong công việc anh có thể làm – không có
điều gì buộc phải lãng phí mà không có lý do chính đáng cả.”
Tên quản đốc hét vào mặt anh rồi vội vã bỏ đi. “Nhưng Shukhov – và nếu
những tên bảo vệ có dùng chó để dọa anh thì cũng không làm được gì khác
– chạy về phía sau và nhìn xung quanh,” tác giả viết, “Không tồi! Rồi anh
chạy ra và nhìn ngắm bức tường cho chuẩn, bên trái, bên phải. Mắt anh
chính xác như người thợ mộc chuyên nghiệp. Thật thẳng và cân.” Chỉ tới
lúc đó Shukhov mới ngừng làm việc.
Nhà thơ kiêm triết gia Đức Johann Wolfgang von Goethe nhận xét: “Tài
năng có thể được vun đắp trong sự tĩnh lặng, nhân cách chỉ có thể được bồi
đắp trong dòng đời xô đẩy.” Điều trớ trêu là nếu bạn chưa bao giờ được thử
thách trong dòng đời xô đẩy thì dù tài năng bạn đã vun đắp trong thanh bình
có là gì đi nữa cũng không thể tồn tại lâu dài. Nếu bạn muốn tiến xa hơn với
tài năng, đừng để mình bị ép phải từ bỏ. Đừng từ bỏ khi đang ở trong một
trận bão. Đừng thoái lui khi đang gặp xung đột. Hãy đợi cho đến khi vấn đề
lùi lại phía sau, khi đó mới đánh giá có nên thay đổi cách hành động hay
dừng lại. Hãy làm điều đó, và bạn có thể có thêm cơ hội phát triển tài năng
của mình.
102. Làm điều đúng đắn
