3. Thôn Tính Ba Thục
Năm 316 trước công nguyên, hai nước chư hầu nhỏ ở phía Tây Nam của nước Tần là nước Ba và
nước Thục có sự bất hòa với nhau. Thục vương xua quân đánh Thư Hầu là một nước có quan hệ mật
thiết với nước Ba.
Thư Hầu phải chạy sang Ba để cầu cứu. Rốt cục, cả nước Ba và nước Thục đều đưa sứ đến cáo cấp
với nước Tần.
Vậy phải làm sao lợi dụng cơ hội này để mở rộng quyền lợi của nước Tần, lấy đó tạo điều kiện cho sự
nghiệp thống nhất toàn quốc của Tần sau này. Tần Huệ Văn Vương tỏ ra do dự, chưa quyết định dứt
khoát. Triều thần của nước Tần cũng có ý kiến khác nhau. Một phái lấy tướng quân Tư Mã Thác làm
đầu, chủ trương nên thừa lúc hai nước Ba và Thục có nội loạn, xua quân đoạt lấy cả hai nước này để
mở rộng bờ cõi cho nước Tần, qua đó sẽ tăng cường được nhiều tài nguyên, đồng thời cũng có thể uy
hiếp được nước Sở. Một phái khác do Trương Nghi cầm đầu. Trương Nghi không phải không tán thành
thôn tính Ba, Thục, mà vì lúc bấy giờ ông chủ trương nên tiếp tục chính sách giao hảo với nước xa, tấn
công nước gần, nên chủ trương tấn công nước Hàn trước, rồi sau đó uy hiếp thiên tử nhà Châu để ra
lệnh cho các chư hầu.
Tần Huệ Văn Vương so sánh sự lợi hại, cuối cùng đã quyết định theo ý kiến của Tư Mã Thác, ra quân
chiếm hai nước Ba, Thục.
Tần Huệ Văn Vương phái Trương Nghi, Tư Mã Thác, đô úy Mặc và một số người nữa xua đại quân
theo đường Kim Ngưu Đạo để tiến công Ba, Thục. Theo truyền thuyết thì Kim Ngưu Đạo trước kia
vốn không có cái tên đó, mà được gọi là Thạch Ngưu Đạo, một con đường quan trọng để tiến vào đất
Ba, Thục.
Trước khi đại quân xuất phát, mọi người đều lo lắng con đường đi này quá hiểm trở, vì tục ngữ thường
nói, đường đi vào Ba Thục còn khó hơn đi lên trời xanh. Cho nên Tần Huệ Văn Vương bèn nghĩ ra một
biện pháp, đặt điều dối gạt vua Thục, bảo nước Tần sẽ mang năm con bò bằng vàng tặng cho nước
Thục, vậy nhà vua phải sửa sang lại con đường sơn đạo, để chuẩn bị nghênh đón.
Thục vương là người tham lam, không biết đấy là mưu kế, bèn phái nhiều đại lực sĩ lo sửa chữa con
đường này, để chờ đón những con bò vàng của nước Tần đưa tới tặng cho nước Thục. Không ngờ, bò
vàng đâu không thấy, mà chỉ thấy thiên binh vạn mã của nước Tần kéo tới sát phạt.
Thục vương vội vàng lo chỉnh đốn quân đội, đích thân chỉ huy chống Tần tại Hà Manh Quan (Nay là
địa phương nằm về phía Đông Bắc Kiếm Các, thuộc tỉnh Tứ Xuyên). Sau một trận kịch chiến, quân
Thục bị đánh tan rã, Thục vương bị giết chết trong chiến loạn. Quân Tần thừa thắng tiến đánh nước
Thư, nước Ba, và đã thắng lợi hoàn toàn, bắt sống được vua nước Ba. Như vậy là nước Tần đã triệt
để chinh phục hai nước Ba, Thục, và đưa đất đai của họ vào bản đồ của mình.
