ngược lại. Nước Mỹ từng dấy lên cơn sốt đào vàng. Cuộc sống đào
vàng cực kỳ gian khổ, gian khổ nhất là không có nước uống. Con
người vừa tìm mỏ vàng, vừa không ngừng than thở: “Ai cho tôi uống
một bình nước mát, tôi tình nguyện tặng họ một đồng vàng”, “Ai cho
tôi một lần uống nước thoải mái, chỉ có con cháu của quỷ mới
không tặng họ hai đồng vàng”.
Ya Moer phát hiện cơ hội từ trong những lời than thở đó: Nếu
bán nước uống cho những người này, tiền kiếm được còn nhiều
hơn cả đi đào vàng. Thế là anh mạnh dạn từ bỏ công việc đào vàng,
đi đào giếng nước bằng chiếc cuốc đào vàng ngày trước, đem
nước vận chuyển đến thung lũng núi bán cho thợ đào vàng từng
bình, từng bình một. Những người bạn cùng đào vàng ồ lên cười
nhạo Ya Moer “không đi đào vàng để phát tài mà lại đi làm mấy
chuyện buôn bán cỏn con kiếm chút lời bằng đầu móng tay”.Sau
này, đa phần những người thợ đào vàng trở về với hai bàn tay
trắng, thậm chí rất nhiều người phải chịu đói, chịu rét, lưu lạc nơi
đất khách quê người; còn Ya Moer lại phát tài chỉ trong một thời
gian ngắn nhờ việc bán nước. Cơ hội phát tài của Ya Moer đâu phải
do ông trời tặng riêng cho mình anh, tất cả những người đào vàng
đều có cảm nhận rất rõ ràng về nỗi khổ không có nước uống,
hàng ngày ai ai cũng nghe thấy những lời than thở không ngớt,
nhưng họ căn bản không ý thức được đây là một cơ hội tốt, thậm chí
còn cười nhạo cách làm của Ya Moer.
Con người luôn chỉ tìm kiếm nguyên nhân qua vẻ bên ngoài, quy
kết là điều kiện, là cơ hội, nhưng trên thực tế, tố chất của con
người mới là yếu tố mang tính quyết định. Chính tố chất quan
sát cơ hội một cách nhạy bén mà những người thợ đào vàng khác
không có đã quyết định việc Yamoer có thể phát hiện và có được cơ
hội mà người khác không có.
