nước, có thể tạo ra gợn sóng, mà những gợn sóng này lại có thể tạo
thành những gợn sóng khác lớn hơn, cứ như thế liên tiếp không ngừng,
cho đến khi đến con sóng cuối cùng lên bờ. Chúng tôi nghĩ rằng, tất cả
mọi đức tính tốt đẹp trên thế giới bây giờ đều được lưu truyền như thế từ
quá khứ xa xôi, mà trung tâm của những đức tính tốt đẹp này thường là
không để người ta biết.
Bởi vậy, cuộc sống của mỗi người đối với người khác mà nói đều là
những tấm gương tốt hoặc xấu được lặp lại truyền bá hàng ngày. Cuộc
đời của những người tốt là những tài liệu bồi dưỡng cách sống những
đức tính tốt đẹp, đồng thời cũng là sự bác bỏ nghiêm khắc, là những lời
lẽ chính nghĩa nhất đối với cái ác. Những tấm gương được nêu ra bởi
những nhân vật vĩ đại và những người ưu tú là bất diệt. Họ vẫn sống mãi
trong lòng hậu thế, và để lại những ảnh hưởng cho hậu thế.
Truyện ký của những vĩ nhân nói cho chúng ta biết có thể làm một
người như thế nào và người ta có thể làm được những điều gì. Bởi vậy,
chúng có thể tăng thêm sức mạnh và niềm tin cho mọi người. Thậm chí
là người thấp hèn nhất, ở nơi họ nhìn thấy những vĩ nhân, họ cũng có
thể sùng bái, có thể hy vọng, và có được dũng khí. Những người anh em
ruột thịt vĩ đại cùng dòng máu với chúng ta, những người muôn đời bất
diệt đối thoại cùng chúng ta trong những nấm mộ kia, đã chỉ dẫn chúng
ta tiến về phía trước theo bước chân của họ. Tác dụng của những tấm
gương này tồn tại bên cạnh chúng ta, chỉ dẫn, ảnh hưởng và chỉ đạo
chúng ta. Bởi vì những phẩm cách cao quý đó là những di sản vô giá,
đời đời được lưu truyền, và không ngừng sản sinh ra phẩm cách cao
quý.
“Cái nhân của thánh hiền có thể là thầy của bách tính”, người Trung
Quốc nói, “Hiểu được những phép tắc lễ nghĩa của thánh hiền, kẻ ngu
ngốc cũng có thể biến thành thông minh, những người do dự thiếu
quyết đoán cũng có thể biến thành người cương nghị”. Bởi vậy, tấm
gương về cuộc sống do những nhân vật ưu tú đưa ra vẫn luôn là những
tin vui cho tự do và giải phóng của người hậu thế:
“Chúng ta không thể diệt vong, chúng ta sẽ sống trong lòng của hậu
thế.”
Những lời vàng ngọc mà những nhân vật kiệt xuất đã từng nói,
những tấm gương mà họ đã nêu ra cho người đời, sẽ tồn tại mãi mãi
vượt qua không gian thời gian, chúng có thể hoà vào tâm hồn và suy
nghĩ của hậu thế, giúp đỡ cho những người đang trên con đường sống,
và là sự an ủi cho những người sắp đi xa
136
