chính đáng có thái độ tích cực, có đạo đức thì cơ hội để bạn có thể giành
chiến thắng cũng sẽ được tăng lên rất nhiều.
Nhưng bạn của bạn ở một số phương diện tiêu cực cũng có thể ảnh
hưởng đến bạn. Một đứa trẻ (một người trưởng thành cũng vậy), nếu
như sống cùng với những người hút thuốc lá thì càng dễ bị nhiễm thói
quen hút thuốc hơn những người sống cùng với những người không hút
thuốc lá. Tương tự như thế, nghiện ma tuý, uống rượu, nói dối, lừa lọc,
trộm cắp… cũng giống như vậy. Một điều may mắn đó là chúng ta có
quyền lựa chọn bạn mà chơi.
Khi cảm thấy yêu mến một người vĩ đại và lương thiện, điều đó
thường có thể cảm hoá được những thanh thiếu niên đó.
Có một câu cách ngôn được rất nhiều người biết đến như thế này, đó
là “có thể thông qua bạn bè chơi với một người để tìm hiểu anh ta”. Một
người hạn chế trong ăn uống thì tự nhiên không thể nào có thể sống lẫn
với một người nghiện rượu. Một người cử chỉ nho nhã không thể kết
giao cùng với một người thô lỗ cục cằn. Một người luôn giữ mình trong
sạch thì không thể nào làm bạn với loại người hoang dâm phóng đãng.
Khi giao tiếp với một người sa đoạ, phẩm cách của bản thân bạn đã bị hạ
thấp, bạn sẽ có khuynh hướng đi theo cái xấu, và có thể làm phẩm cách
của bạn cũng bị sa đoạ như thế. “Nói chuyện cùng với những hạng người
như thế là cực kỳ có hại”, Sê-nê-ca nói, “Bởi vì nó không hẳn sẽ tạo ra
tổn hại tức thời mà nó nảy mầm trong tâm hồn bạn, khi chúng ta tách
rời những con người đó, nhưng hạt mầm đó vẫn giữ lại trong con người
chúng ta - mọi tai hoạ cũng nhất định sẽ từ đó mà nảy mầm trong tương
lai”.
Nếu như những thanh niên mà nhận được một ảnh hưởng tốt hay
một sự chỉ đạo sáng suốt, vận dụng một cách cẩn thận ý chí độc lập của
mình, họ có thể tìm được trong xã hội những tấm gương tốt, để nỗ lực
học tập theo họ. Khi quan hệ giao tiếp với những người ưu tú, bạn có thể
từ đó mà rút ra những điều tinh tuý, giúp cho bản thân mình phát triển
toàn vẹn hơn. Ngược lại, nếu như kết bạn với những người xấu thì bản
thân bạn nhất định sẽ gặp phải những điều tai ương. Trong xã hội có
một số người nhận được sự yêu mến, tôn kính và sùng bái của mọi
người, cũng có một số người bị người khác khinh miệt, bị mọi người xa
lánh. Đúng như Ra-be-lây đã nói khi bàn về giáo dục đối với những
người khổng lồ (Người khổng lồ, là một quốc vương khổng lồ phàm ăn
mà nhà văn châm biếm Pháp Ra-be-lây đã miêu tả trong tác phẩm
“Truyền kỳ người khổng lồ”). Khi sống với một người có phẩm cách cao
thượng, bạn có thể cảm nhận thấy bản thân mình cũng đang thăng hoa
trong đó, tâm hồn bạn cũng sẽ được họ chiếu rọi. “Sống cùng với những
134
