những thực hiện của ông ta. Mọi kỳ sinh nhật ông cho đặt trên ngôi mộ của
ông ta vô số loại hoa.
- Những hiểu biết của ông về việc này thật đáng ngạc nhiên. Ông nhớ
lại những kích thước và đồ bản của tất cả kiến trúc quan trọng trên thế giới.
Về quan điểm thành phố, Paris và Budapest theo ông hơn hẳn các đô thị
khác. Trong thời chiến ông nhiều lần nói với tôi, rằng niềm hạnh phúc nhất
của ông là cởi bỏ bộ quán phục và hiến mình cho nghệ thuật.
- Hitler đã lập một chương trình rộng lớn để xây dựng lại những đô thị
và dinh thự đổ nát vì chiến tranh, ông khoe rằng đã cho chụp hình màu bên
trong và bên ngoài mọi đền đài lịch sử để sau khi hòa bình đến, có thể tái
tạo y như cũ. Ông muốn rằng những chứng tích đời sống văn hóa của các
thế kỷ trước tái sinh từ sự đồ nát trong toàn vẻ đẹp xứng đáng của nó.
Hitler tin là những bức hình màu cho phép các kiến trúc sư thành công
trong thực hiện của họ. Nói chuyện với các kiến trúc sư, sự hăng hái của
những ý kiến đó trở thành lan rộng. Ồng cầm một mảnh giấy và phát họa
vài nét đơn sơ nhưng không thiếu sự 1ớn lao. Tôi thấy những kiến trúc sư,
những nhà xây cất có tiếng đều sợ sự hiểu biết và những quan niệm vượt
bực của ông. Ngay trong thời chiến, ông cũng tìm được thì giờ để bàn về
kiến trúc và nghệ thuật.
- Những chương trình mới cho hậu chiến ở Bá Linh và Ham-bua thật
lớn lao. Mỗi lần trong lúc diễn tả, Hitler lập lại : "Tôi sẽ làm Bá Linh thành
thành phố đẹp nhất thế giới", ông thẳng người trong một thái độ kiêu căng
không chế ngự được... Giọng ông như chuông và cử chỉ như muốn quét
sạch mọi lề lối cũ.
- Trong những thời kỳ khó khăn nhất. Ý tưởng về sự tái thiết Đức
quốc làm ông kích động một sức sống không ngờ. Khi ông họp xong trở về
mệt mỏi, kiệt sức, đôi mắt thâm quầng, ông sẽ lấy lại sinh lực nhanh chóng
bất ngờ nếu có một vài tay chuyên môn đề nghị ông quan sát những đề án
và kiểu mẫu mới.
- Tháng ba năm 1945, tôi còn thấy Hitler đứng lặng yên trước mô hình
bằng gỗ thành phố Linz như ông dự định thay đổi. Trong những lúc đó,
Hitler quên cuộc chiến, ông không còn biết mệt và ông cắt nghĩa cho chúng
