Quan Vũ có sức mạnh, lòng trung thành tuyệt đối nhưng lại
không biết đến quyền biến nên cuối cùng mất mạng oan uổng ở đất
Kinh châu; Trương Phi với tính thô bạo nóng nảy; Ngụy Diên võ nghệ
cao cường; Triệu Vân oai hùng với trận Đương Dương Trường Bản
khiến đối phương nghe tên đã khiếp vía bỏ chạy. Nhưng những tướng
ấy hoàn toàn thiếu một bộ óc kết hợp giữa mưu lược với binh pháp,
kết hợp giữa hoàn cảnh với sự quyền biến, không thể lãnh đạo được
những đoàn quân lớn. Đến ngay như Nhai Đình là điểm rất trọng yếu,
thế mà Gia Cát Lượng cũng đành phải sai Mã Tốc nắm giữ để rồi trở
thành tội đồ cho cả chiến dịch. Sau này triều Thục Hán có được một
Khương Duy văn võ toàn tài nhưng lại thiếu tư duy chiến thuật, vì vậy
không thể vực dậy được toàn cảnh đã quá suy sụp khi Gia Cát Lượng
mất.
Về thế lực Tôn Quyền ở Giang Đông tuy không nhiều danh
tướng nhưng lại có một nhân tài hiếm có, đó là Chu Du. Ông không
được các nhà sử học nhắc đến nhiều bởi vì ông chết quá trẻ, chết vì
sinh không phùng thời, vì đúng thời điểm ấy đã có Gia Cát Lượng,
đành phải ôm hận mà chết. Tuy thời gian hoạt động không lâu nhưng
Chu Du cũng đã nắm được chức vụ Đại Đô đốc, tức là tướng soái
nhưng thiên về thủy chiến nhiều hơn.
Chu Du tên thật là Chu Công Cẩn, ngay từ khi còn trẻ đã nổi
tiếng có dung mạo tuấn tú, rất giỏi về thơ văn và âm luật, được người
thời đó tặng cho biệt hiệu là ”Mỹ Chu lang”. Cuộc đời ông không gặp
nhiều cuộc đại chiến nên chỉ nổi tiếng khi tham dự trận Xích Bích.
Tuy trận này Gia Cát Lượng đưa ra kế hoạch, thật sự phải có sự trợ
giúp của khá nhiều mưu sĩ tướng quân như Bàng Thống, Hoàng Cái,
Cam Ninh, v.v... mới đạt được kết quả huy hoàng như vậy. Trong cuộc
chiến đó, phần đánh thủy chiến đều do Chu Du chỉ huy và lập được
công lớn cho triều Đông Ngô.
Chu Du sinh trưởng ở quận Thư quận Lư Giang, theo chính sử thì
ông sinh năm 175 mất năm 210 tức mới vừa tuổi 35. Chu Du xuất thân
