Một cách tiếp cận công bằng hơn là giúp những công nhân bị mất việc tìm
được một công việc mới thông qua những khoản trợ cấp thất nghiệp tương
đối, bảo hiểm y tế ngay cả khi thất nghiệp, các chương trình đào tạo lại, trợ
giúp tìm kiếm việc làm, như đã được thực hiện rất tốt ở các nước Bắc Âu.
Như tôi đã thảo luận ở một chương khác trong cuốn sách này (xem Vấn đề
21), việc này cũng có thể là một cách tiếp cận hiệu quả hơn cho nền toàn bộ
kinh tế nói chung.
Vâng, trên lý thuyết, một cậu bé đánh giày từ một thị trấn nghèo ở Peru có
thể đi đến Stanford và trở thành tiến sĩ, như cựu Tổng thống Peru Alejandro
Toledo đã làm, nhưng với một Toledo, chúng ta có hàng triệu trẻ em Peru
thậm chí còn không được học trung học. Tất nhiên, chúng ta có thể lập luận
rằng hàng triệu trẻ em nghèo Peru này là những kẻ lười biếng vô tích sự, vì
ông Toledo đã chứng minh rằng họ cũng có thể đi đến Stanford nếu họ đã
cố gắng hết sức. Nhưng tôi nghĩ rằng sẽ hợp lý hơn khi nói ông Toledo là
một ngoại lệ. Nếu không có sự bình đẳng về kết quả (trong thu nhập của
cha mẹ), người nghèo không thể tận dụng sự bình đẳng về cơ hội.
Thật vậy, sự tương quan quốc tế của tính di động xã hội đã củng cố thêm
cho lý luận này. Theo một nghiên cứu kỹ lưỡng của một nhóm các nhà
nghiên cứu ở Bắc Âu và Anh, các nước Bắc Âu có tính di động xã hội cao
hơn so với Anh, nước có tính di động cao hơn so với Mỹ.
ngẫu nhiên mà chính sách phúc lợi càng mạnh thì tính di động càng cao.
Đặc biệt trong trường hợp của Mỹ, sự thực rằng tính di động tổng thể thấp
chủ yếu là do tính di động thấp ở tầng lớp dưới của xã hội đã cho thấy chính
sự thiếu đảm bảo về thu nhập cơ bản đã ngăn cản trẻ em nghèo tận dụng sự
bình đẳng về cơ hội.
Tư nhân hóa kết quả quá mức là có hại, mặc dù thế nào là quá mức vẫn còn
đang gây tranh cãi. Tuy nhiên, bình đẳng cơ hội là không đủ. Nếu chúng ta
không tạo ra một môi trường mà tất cả mọi người đều được đảm bảo một số
khả năng tối thiểu thông qua một số đảm bảo về thu nhập, giáo dục và y tế
tối thiểu thì chúng ta không thể nói rằng chúng ta có sự cạnh tranh công
