hoạt nắm bắt thời cơ, không biết ứng phó mau lẹ, để tuột mất cơ
hội ra khỏi tầm tay.
Có khá nhiều yếu tố ảnh hưởng tính quyết đoán, liệt kê như
sau:
(1) Kiến thức rộng rãi, kinh nghiệm phong phú
Kiến thức và mưu lược là hai phạm trù không thể tách rời nhau,
những người học rộng biết nhiều thì mới có nhiều mưu kế, trong
sách cổ gọi là túc trí đa mưu, những người hiểu biết, học vấn nông
cạn, chỉ biết làm theo người khác, nếu may mắn vài lần thu được
thành công, thì được ví như chuyện mèo mù vớ cá rán, chó ngáp phải
ruồi. Trước khi ra khỏi túp lều tranh, Gia Cát Lượng đã học tập
nghiên cứu suốt thời gian dài, trên thông thiên văn, dưới tường địa
lý, nắm vững thời cuộc như trong lòng bàn tay, đã bày mưu vạch
kế, phía đông thì liên kết với Tôn Quyền nước Ngô, phía bắc thì
tiêu diệt Tào Tháo nước Ngụy, chia thiên hạ thành thế chân vạc, Gia
Cát Lượng dám quyết đoán vận dụng "kế bỏ ngõ thành" để đánh
lừa con người tài hoa mưu trí như Tư Mã Ý, quả là rất thần tình.
(2) Quả đoán khác xa võ đoán
Quả đoán là đưa ra quyết định trên cơ sở phân tích, xem xét một
cách khoa học, biện chứng một cách logic, xuất phát từ phán đoán từ
tình hình thực tế, biết người biết ta. Tào Tháo thống lĩnh trăm
vạn đại binh xâm phạm vùng đất Giang Tô thuộc cương vực nước
Ngô của Tôn Quyền, trong triều chính nước Ngô, phe chủ chiến và
phe chủ hòa tranh luận với nhau chẳng ai chịu nhường ai, bản thân
Tôn Quyền cũng không đưa ra được quyết định dứt khoát. Khi đó
Gia Cát Lượng đang đi sứ ở nước Ngô, đã tiến hành phân tích cặn kẽ
tình hình của Tào Tháo đưa đến kết luận, mặc dù Tào Tháo diễu võ
dương uy, phô trương thanh thế, thực tế binh lực của Tào Tháo chỉ
