khỏi chỗ Slava chết chừng 2km tôi phát hiện ra Thiếu uý Kozak với cái đầu
quấn băng đang ngồi trên một gốc cây bên vệ trái đường. Tôi dìu anh ta lên
xe chở đi luôn. Còn cách sở chỉ huy trung đoàn chừng 1,5km thì chiếc
Willy bị chết máy, thiếu uý Kozak đành đi bộ về trong khi tôi ở lại với cái
xác của Slava. Trời đã về đêm, sự yên lặng ngự trị khắp nơi. Tôi kiểm tra
lại máy xe lần nữa. Vâng, nó đã nghẹt cứng. Không có cách nào để tháo nó
ra ở đây, mà tôi cũng chẳng có cái thanh nối ổ đỡ nào để thay. Trong các xe
Willy, khác với xe Nga, trục chính và thanh nối ổ đỡ không được tráng hợp
kim chống ma sát. Thay vào đó họ dùng ống lót thép. Bề mặt công tác của
chúng được đặt trong một lớp cao su pha hợp kim chịu mòn. Độ dày của
lớp chịu mòn này có tuổi thọ 20.000km đến 30.000 km. Theo chính sách
Lend – Lease người Mỹ cung cấp cho chúng tôi rất nhiều chiếc xe nhỏ, đơn
giản và rẻ như Willy. Xe jeep Willy đầu tiên được dùng làm xe chở các chỉ
huy Hồng quân và sau đó cũng được dùng làm xe kéo pháo 45mm và
76mm chống tăng. Chúng có tốc độ khá ổn, khả năng chạy mọi địa hình
tuyệt vời và cực khoẻ. Chiếc xe có hộp số phụ cho phép người vận hành
giảm tốc độ để tăng sức kéo và có thể lái cả bằng trục trước lẫn trục sau.
Kiểu dáng chắc nịch, vận hành đơn giản, thích hợp cho quân đội và giá
thành rẻ đã khiến những chiếc jeep có tuổi thọ sử dụng cao và phổ biến
trong Hồng quân. Thậm chí nhiều thập kỷ sau chiến tranh, trong những
thước phim tài liệu nước ngoài tôi vẫn có thể thấy những “người thợ chăm
chỉ” này phục vụ quân đội Mỹ. Nước Mỹ đã hào hiệp trao cho chúng tôi
những chiếc xe này và phụ tùng của chúng. Những nhà lãnh đạo Mỹ hiểu
rằng không có phụ tùng những chiếc xe này hiển nhiên sẽ sớm bị loại bỏ vì
không thể chạy được lâu. Tuy nhiên, vì một số lý do những phụ tùng này
không bao giờ thấy được ở những đơn vị chiến đấu; có lẽ chúng được tập
trung cho các xưởng sửa chữa sâu trong hậu phương. Tôi đã tự kiếm được
một ít thanh nối ổ đỡ loại này, chúng được tính vào số phụ tùng dùng trong
thời hạn bảo hành xe, tuy nhiên ở gần Ponyri tôi đã đánh mất chúng trong
một trận pháo kích và tôi đã phải thay thế chúng bằng cách gò lại một cái
vỏ đạn 45mm. Tôi bọc xác Slava trong một nửa tấm tăng và đặt trên ghế
