làm việc với tư cách người phụ trách. "Điều ngạc nhiên là vật lý được đề cập
quá ít trong cuốn nhật ký", Donald Skemer, người quản lý bản thảo tại Thư viện
Firestone, cho biết.
Fantova viết rằng bà ghi lại thời gian ở bên nhà vật lý lừng danh để "làm
sáng tỏ vài điều chưa biết của chúng ta về Einstein, không phải như một người
đàn ông vĩ đại trở thành huyền thoại trong thời đại mình, cũng không phải như
một nhà bác học danh tiếng mà là một Einstein đời thường".
Fantova trẻ hơn Einstein 22 tuổi. Và mặc dù hai người dành thời gian đáng
kể cho nhau bắt đầu từ những năm 1940, nhật ký của bà chỉ ghi lại mối quan hệ
của họ từ tháng 10/1953 cho đến khi ông mất vào tháng 4/1955, ở tuổi 76. Bà
mất vào năm 1981, khi 80 tuổi.
Cuốn nhật ký thuật lại quan điểm của Einstein về chính trị thời kỳ đó, mô tả
ông chỉ trích những lời nói của Adlai Stevenson, cuộc chạy đua vũ trang hạt
nhân và cuộc tấn công chống cộng do Thượng nghị sĩ Joshep McCarthy thực
hiện với nhà khoa học J. Robert Oppenheimer.
"Sự đàn áp chính trị đối người bạn đồng liêu của ông là một nguyên nhân
khiến ông vỡ mộng", Fantova viết. Ngoài chính trị, Fantova còn viết về sự cởi
mở của Einstein và nỗ lực của ông để trả lời thư những người lạ mặt, một số
trong đó cố gắng biến ông thành người theo đạo Cơ Đốc. Ông nói: "Tất cả
những người điên trên thế giới đều viết thư cho tôi".
Cuốn nhận ký cũng ghi lại vào lần sinh nhật thứ 75 của mình, Einstein nhận
được một quà tặng là một con vẹt. Sau khi nhận thấy nó trở nên u sầu, nhà bác
học đã cố gắng thay đổi tâm trạng của nó bằng những câu đùa tục tĩu. Vào thời
gian này, Einstein thường giả bộ ốm nặng để tránh khách tới thăm và muốn
chụp ảnh ông, và tự tìm cách giải trí ngay cả khi ốm đau thật.
"Sức khỏe của Einstein bắt đầu sa sút nhưng ông vẫn tiếp tục tự buông thả
theo những sở thích của mình như đi thuyền. Hiếm khi tôi thấy ông vui vẻ và
rạng rỡ như trên con thuyền bé nhỏ cổ xưa kỳ lạ ấy", Fantova viết. Einstein còn
gửi thư cho Fantova, mà một số trong đó được bà ghi lại vào nhật ký. Thư viện
Princeton hiện cũng giữ một bộ sưu tầm các bài thơ, thư tay và ảnh mà Einstein
gửi cho Fantova.
Einstein và người vợ thứ hai Elsa, đến Princeton năm 1933, khi Viện Nghiên
cứu khoa học tiên tiến mới được thành lập. Elsa qua đời 3 năm sau đó. Fantova
gặp nhà bác học vào năm 1929 ở Berlin. Bà đến Mỹ một mình năm 1939 và với
sự thúc giục của Einstein, đã xin vào làm ở thư viện Đại học Bắc Carolina.
(theo AP)
