bảo vệ Nhà Trắng là những người dân thuần túy. Họ đang hết sức dũng cảm
và sẵn sàng bằng mọi giá bảo vệ tổng thống và chính phủ của mình. Nhưng
mỗi người trong họ có quyền lựa chọn: Ở lại hoặc bỏ đi. Không có sự lựa
chọn như thế đối với những người mang quân hàm, quân hiệu, ở thời điểm
tháng tám năm 1991. Thực thi mệnh lệnh, tham gia tấn công, anh là kẻ tội
phạm; chối từ mệnh lệnh cũng là kẻ tội phạm. Hãy thử hình dung: Những
nhân vật trong ủy ban khẩn cấp quốc gia đã trụ được không phải là ba ngày
mà là ba tuần. Khó có thể nói Saposnicov và Gratrov cũng như hàng chục
những sĩ quan khác thuộc quân đội và KGB không ủng hộ cuộc chính biến
đã ở trong tình trạng như thế nào. Có thể họ chỉ còn sự lựa chọn duy nhất;
hoặc mất đầu vì tay tên đao phủ hoặc tự kết liễu mình bằng một phát đạn.
Nói ra điều này không phải tôi muốn quay trở lại những giở phút khủng
khiếp của những ngày ấy, mà để độc giả hiểu được trạng thái tinh thần của
người chỉ huy “Alfa” là tướng Carpukhin.
Ngay sau sự kiện Tháng Tám người ta đã viết nhiều, rằng không nghi
ngờ gì, “những tên giết người không gớm tay của Criutrcov” đã mưu toan
tấn công và nhấn chìm trong biển máu nền dân chủ Nga vừa chào đời. Và,
phép màu kì diệu đã cứu Nhà Trắng. Lập tức xuất hiện những bài báo với
giọng điệu ngược lại nói rằng, khi được lệnh tấn công, “Alfa” đã thẳng
thừng từ chối đưa quân đi. Người ta dẫn ra tên tuổi của “những kẻ dấy loạn
trên con tàu”, dẫn những lời mà ác chiến sĩ “Alfa” đồng thanh nói: “Chúng
tôi quyết không đi tới đó!”. Và, hình như, cả những lời đáp của “những kẻ
làm loạn” – hai sĩ quan Mikhail Golobatov và Sergei Gontrarov: “Và chúng
tôi cũng không đẩy các bạn tới đó!” hệt như cảnh trong phim Nhân viên
“Alfa” với mấy chục chàng trai trong trang phục ngụy trang cười nhạo
mệnh lệnh, và sau đó họ “sát cánh” vây quanh vị trung tá khả kính, cùng
chống lại một viên tướng thủ cựu. Rồi cả sư đoàn đang bao vây họ, tay đưa
lên vành mũ chào, biểu thị sự tôn vinh cao cả trước những người anh hùng.
Nếu thế thì đơn giản quá? Mọi chuyện phức tạp hơn nhiều, và tôi muốn nói
rằng bi kịch hơn nhiều.
