Fedor Pavlovich đêm xảy ra tội ác có năm người: thứ nhất là bản thân
Fedor Pavlovich, nhưng ông ta không tự giết mình, điều đó rõ; thứ hai là
gia nhân của ông ta là Grigori, cũng là gia nhân, Marfa Ignatievna, nhưng
tưởng tượng mụ là kẻ giết chủ thì thật xấu hổ. Thành thử chỉ còn lại hai
người: bị cáo và Xmerdiakov. Nhưng bị cáo nhất quyết là mình không giết,
thì kẻ giết phải là Xmerdiakov, không còn cách nào khác, bởi vì không thể
tìm được người nào khác, không thể lựa chọn được kẻ giết người nào khác.
Thế đấy, đó là nguyên nhân sinh ra lời buộc tội "ranh mãnh" và to tát cho
thằng ngốc bất hạnh hôm qua đã tự sát! Chính chỉ vì một lý do là không có
cách lựa chọn nào khác! Nếu có chodù là một cái bóng, chodù là sự nghi
ngờ một người nào khác, một nhân vật thứ sáu nào thì tôi tin chắc rằng
ngay cả bị cáo cũng sẽ xấu hổ không dám khai cho Xmerdiakov, mà sẽ chỉ
ra nhân vật thứ sáu ấy, vì buộc tội Xmerdiakov giết người là hoàn toàn vô
lý
Thưa các vị, ta hãy tạm gác tâm lý, tạm gác y học, tạm gác ngay cả logic,
trở lại các sự kiện, chỉ các sự kiện thôi, và hãy xem các sự kiện nói với
chúng ta như thế nào. Xmerdiakov giết? Nhưng giết bằng cách nào? Một
mình hay đồng loã với bị cáo? Thoạt tên ta hãy xét trường hợp thứ nhất, tức
là Xmerdiakov giết một mình. Cố nhiên nếu giết thế là vì mục đích gì đó, vì
cái lợi gì đó. Nhưng không hề có lý do giết người vĩ những điều vốn có ở bị
cáo: căm hờn, ghen tuông v.v… Xmerdiakov giết người chắc chắn chỉ vì
tiền, để chiếm lấy ba ngàn đồng mà chính mắt hắn đã thấy ông chủ cho vào
phong bì. Thế là sau khi dự tính giết người, hắn thông báo trước cho người
khác biết, hơn nữa lại là người rất quan tâm đến việc này, chính là bị cáo, -
mọi hoàn cảnh về tiền và mật hiệu: phong bì tiền nằm ở đâu, trên phong bì
viết cái gì, buộc bằng gì, cái chính là thông báo về "mật hiệu" để có thể vào
chỗ ông chủ. Sao, hắn làm như thế để trực tiếp tố giác mình à? Hay để tìm
cho mình một kẻ cạnh tranh có lẽ cũng muốn vào chiếm đoạt chiếc phong
bì. Phải, người ta nói với tôi, vì sợ hãi mà do dự mưu tính một việc gan dạ
và thú vật như thế, rồi thực hiện, lại đi cho biết những điều mà cả thế gian
