tỏ ra mình ốm thực, hắn bắt đầu rên la, tức là để đánh thức họ suốt đêm (sự
thể đúng như thế, theo lời khai của Grigori và vợ lão), - và tất cả chỉ là để
dễ bề đột nhiên trở dậy và sau đó giết ông chủ! Nhưng người ta sẽ nói với
tôi rằng có lẽ chính hắn giả tảng để không ai nghi cho người ốm cả, còn hắn
cho bị cáo biết về tiền và về mật hiệu chính là để anh ta bị cám dỗ và đến
giết cha, rồi khi thấy bị cáo đã giết cha, lấy tiền ra đi và có lẽ làm ồn ào
kinh động, đánh thức những người làm chứng dù khi ấy, các vị ạ,
Xmerdiakov sẽ trở dậy và đến, để làm gì? Đến lần nữa để giết ông chủ và
một lần nữa lấy đi số tiền đã bị lấy đi. Thưa các vị, các vị cười à? Chính tôi
cũng xấu hổ đã đưa ra những giả thuyết như vậy còn trong khi đó, các vị
thử tưởng tượng xem, chính bị cáo khẳng định như vậy: sau khi tôi đã ra
khỏi nhà, đánh ngã Grigori và gây náo động thì hắn trở dậy, đến giết người
cướp của. Đấy là tôi chưa nói về việc làm sao Xmerdiakov có thể tính trước
tất cả và thấy trước mọi việc chi ly tỉ mỉ, nghĩa là người con trai tức giận
điên cuồng sẽ đến chỉ để kính cẩn nhìn vào cửa sổ và nắm được mật hiệu,
lại tháo lui, để mặc cho Xmerdiakov vớ bẫm tất cả! Thưa các vị tôi đặt vấn
đề một cách nghiêm chỉnh: Xmerdiakov phạm tội vào lúc nào? Hãy chỉ ra
thời điểm ấy, nếu không thì không thể buộc tội được.
"Có lẽ đấy là cơn động kinh thực sự chăng? Người bệnh chợt thức giấc,
nghe thấy tiếng hét và đi ra". - thế thì sao? Hắn nhìn và tự nhủ: ta đi giết
ông chủ chăng? Nhưng làm thế nào hẳn biết được sự tình ra sao, đã xảy ra
chuyện gì, vì cho đến lúc ấy hắn nằm mê man kia mà? Tuy nhiên, thưa các
vị, trí tưởng tượng phóng túng cùng phải có giới hạn.
"Đúng thế. - những người tinh tế sẽ nói, - nếu cả hai ăn ý với nhau thì sao,
nếu cả hai cùng giết và chia tiền thì sao?"
"Vâng, quả thực đây là một sự nghi ngờ quan trọng - có ngay những chứng
cớ xác nhận hùng hồn: một người giết và đảm đương mọi khó nhọc, kẻ
tòng phạm nằm giả vờ lên cơn động kinh - chính là để gây sự nghi ngờ cho
