ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 763

chỉ vì ông vô tâm, không có thời gian đi sâu vào mọi việc. "Các ngài ạ, tâm
tính tôi nặng phần võ biền hơn là phần dân sự", - ông ta tự nói về mình như
thế. Thậm chí hình như ông vẫn chưa có quan niệm rành mạch dứt khoát về
những lý do đích xác của cuộc cải cách nông dân, mà ông nhận biết dần
dần, năm này qua năm khác nhờ kinh nghiệm thực tế, một cách bất đắc dĩ,
vậy mà ông là một địa chủ kia đấy. Petr Ilych biết chắc rằng tối hôm ấy
nhất định anh ta sẽ gặp ở nhà Mikhail Makarovich, một vị khách nào đó có
điều không biết đích xác là ai. Lúc ấy ở nhà ông ta có hai ông khách đang
ngồi đánh bài: ông biện lý và viên bác sĩ của Zemstvo(2) là Varvinsky, một
người trẻ tuổi vừa từ Peterburg đến vùng chúng tôi, anh ta vừa tốt nghiệp
loại ưu trường đại học y Peterburg. Ông biện lý, thực ra là phó biện lý,
nhưng người ta vẫn gọi ông là biện lý, tên là Ippolit Kirinlovich, là một
người đặc biệt, chưa già, mới có ba mươi nhăm, nhưng coi bộ rất dễ ốm
lao, lại lấy một bà vợ béo ú và không sinh đẻ, ông ta có anh tự ái và hay cáu
kỉnh, nhưng đầu óc khá vững vàng và thậm chí tốt bụng. Có lẽ điều tai hại
nhất trong tính cách ông là ông tự đánh giá mình hơi quá cao so với giá trị
thật của ông ta. Vì thế ông ta thường xuyên buồn bực. Thêm nữa, ông ta có
đôi chút khuynh hướng cao cả và nghệ thuật, chẳng hạn thích phân tích tâm
lý, tự cho là hiểu sâu tâm hồn con người, có năng khiếu đặc biệt nhận ra kẻ
phạm tội và tội ác. Bởi thế ông ta cho rằng mình bị đối xử bất công và
không được thăng thưởng xứng đáng, ông luôn luôn tin chắc rằng cấp trên
không đánh giá ông đúng mức và có những kẻ thù ghét ông. Những lúc
buồn nản, thậm chí ông còn doạ sẽ đi làm luật sư về các vụ hình sự. Vụ
Karamazov giết cha đến bất ngờ dường như khơi động tất cả sinh lực của
ông: "Một vụ án có thể vang động khắp nước Nga". Nhưng đấy là tôi nói
quá sớm mất rồi.
Ở phòng bên cạnh, các cô cháu gái ngồi tiêp viên dự thẩm trẻ tuổi của toà
án Nikolai Parfenovich Nekhliudov mới từ Peterburg đến vùng chúng tôi
hai tháng trước. Sau này người ta nói chuyện với nhau và lấy làm ngạc
nhiên rằng tối hôm "xảy ra vụ phạm tội" tất cả các nhân vật ấy dường như
bảo nhau tụ họp tại nhà ông viên chức hành pháp. Thế nhưng sự việc đơn
giản hơn nhiều và xảy ra hết sức tự nhiên: hôm trước bà vợ ông biện lý