K
hi Miusov và Ivan Fyodorovich đến nhà Cha viện trưởng thì trong tâm
trạng Pyotr Alexandrovich – vốn là một người thực sự tử tế và tế nhị – đã
mau chóng xảy ra một diễn biến tế nhị: ông xấu hổ vì mình đã nổi cáu. Ông
tự cảm thấy rằng đáng ra ông không nên đếm xỉa gì đến lão Fyodor
Pavlovich tệ hại, không nên mất bình tĩnh trong phòng trưởng lão, không
nên rối trí đến nỗi để sự tình xảy ra như vậy. “Ít ra thì các tu sĩ cũng không
có lỗi gì, – ông chợt quyết định khi bước lên bậc thềm nhà Cha viện trưởng,
– mà nếu ở đây cũng là những người tử tế (Cha viện trưởng Nikolai hình
như cũng là dòng dõi quý tộc) thì tại sao ta lại không nhã nhặn, lịch thiệp, lễ
độ với họ? Ta sẽ không tranh cãi, thậm chí ta sẽ phụ họa với họ, ta sẽ tỏ ra
nhã nhặn để thu hút thiện cảm của họ và... và cuối cùng ta sẽ chứng tỏ với
họ rằng ta không cùng một giuộc với tên Aesop ấy, tên hề ấy, tên hề kịch
câm ấy, ta bị hố cũng như tất cả bọn họ...”
Về quyền đốn gỗ trong rừng và đánh cá trên sông hiện đang còn tranh
chấp (mà cái đó ở đâu chính ông cũng chẳng biết), ông quyết định nhường
cho họ, nhường đứt, ngay hôm nay, nhất là những cái đó cũng không đáng
gì, ông sẽ đình chỉ mọi việc kiện cáo tu viện.
Những ý định tốt đẹp ấy càng vững chắc thêm khi họ vào phòng ăn của
Cha viện trưởng. Tuy vậy đây không phải là phòng ăn, vì Cha chỉ có hai
phòng trong căn nhà thực ra thì rộng rãi hơn và tiện lợi hơn nơi ở của trưởng
lão. Nhưng các thứ bày biện trong phòng cũng không tiện lợi lắm: đồ đạc
bằng gỗ hồng sắc bọc da, kiểu cổ của những năm hai mươi; thậm chí sàn
không sơn; nhưng tất cả đều sạch bóng, trên các cửa sổ có nhiều loại hoa đắt
tiền; nhưng xa hoa nhất lúc này đương nhiên là cái bàn bày biện sang trọng,
mặc dù đây là nói một cách tương đối: khăn bàn sạch, bát đĩa bóng lộn, bánh
mì nướng tuyệt khéo ba loại
, hai chai mật ong tuyệt trần đời của tu viện và
một bình thủy tinh to đựng nước kvass của tu viện đã nổi tiếng khắp các
vùng lân cận. Không có vodka. Về sau Rakitin kể lại rằng bữa ăn lần này có
năm món: cháo cá tẩm với bánh nướng nhân cá; rồi cá hầm nhừ chế biến
kiểu đặc biệt ngon hết chỗ nói; rồi chả cá bống băm viên; kem và nước quả;
