Sơ đồ I
Đoàn chiến thuyền Hà Lan, theo hướng gió đông tiến về phía bờ biển
Anh. Nhưng sau đó, gió chuyển sang hướng Đông Nam. Trời đầy mây rồi lại
sáng. Muốn tránh để không bị đẩy đi quá xa, đô đốc Ruyter quyết định cho
thả neo ở khu vực nằm giữa Dunkirk và Downs
. Hạm đội nằm quay đầu về
hướng giữa nam và tây nam, tiền quân ở bên phía phải; còn Tromp, chỉ huy
đơn vị hậu quân ở bên trái. Phía trái bị gió thổi mạnh nhất, hải đội trung
quân do Ruyter chỉ huy nằm ở dưới chiều gió của hậu quân, tiền quân, ở bên
phải lại ở dưới gió của trung quân
. Đó là vị trí của hạm đội Hà Lan vào
rạng sáng ngày 11 tháng 6 năm 1666. Tuy không nói ra, nhưng cứ theo cách
nói của những tài liệu bên trên thì đó không phải là đội hình thuận lợi.
Cũng sáng hôm đó, vừa nhổ neo, đô đốc Monk đã nhìn thấy hạm đội
Hà Lan đang ở dưới chiều gió, và mặc dù lực lượng không đông bằng, ông
vẫn quyết định tấn công ngay lập tức, hi vọng rằng nếu giữ được lợi thế về
hướng gió, ông có thể đánh vì đấy dường như là thời cơ thuận lợi nhất. Vì
vậy, ông cho hạm đội di chuyển song song với đội hình của tàu địch, để cho
trung quân và cánh phải nằm ngoài tầm bắn và tiến thẳng về hải đoàn phía
trái của Tromp. Lúc đó đô đốc Monk có 35 chiến thuyền sẵn sàng tham
chiến, còn hậu quân thì vẫn kéo theo sau, đấy cũng là hiện tượng tự nhiên
đối với những đoàn thuyền dài. Ông lái 35 con tàu này theo hướng gió và
lao về phía Tromp. Hải đội của ông này vội vàng cắt dây neo và cũng chạy
theo cùng hướng gió (V’), như vậy là hai đoàn thuyền cùng chạy về hướng
bờ biển của Pháp, gió làm tàu Anh nghiêng đi đến nỗi họ không thể sử dụng
được súng đặt trên tầng dưới (Hình 2, V”). Trung quân và hậu quân của Hà
Lan cũng cắt dây neo (Hình 1, C’), và đi theo Tromp, nhưng vì đậu quá xa
dưới chiều gió nên phải mất một thời gian họ mới có thể tham chiến. Đúng
lúc đó, một chiếc thuyền lớn của Hà Lan bị tách ra khỏi hải đoàn và bị đốt
cháy, chắc chắn bá tước de Guiche có mặt trên con thuyền này.
Khi đến gần Dunkirk, hạm đội Anh chuyển hướng, có thể tất cả cùng
chuyển một lúc, vì khi quay sang hướng tây thì tiền quân chạm trán và bị
trung quân Hà Lan do chính Ruyter đánh cho tơi tả (Hình 2, C”). Hậu quân
