Lev Tolstoy
Anna Karenina
Chúa dạy: "Việc báo oán thuộc về ta, chính ta lại ra ân đền bù lại"
Chương 24
- Chú thấy đấy, - Nicolai Levin nói tiếp, lông mày nhíu lại và mặt nhăn nhó,
gắng gượng. Rõ ràng mỗi cử chỉ mỗi lời nói đều khó nhọc đối với ông. -
Chú thấy đấy... (ông chỉ vào những thanh sắt buộc dây thừng trong góc
phòng). Chú nhìn thấy cái ấy không? Đó là bước đầu của một công trình
mới mà chúng tôi đang tiến hành. Đó là một hợp tác xó sản xuất...
Conxtantin lơ đóng nghe. Chàng mải ngắm khuôn mặt ốm yếu của người
ho lao đó, và càng cảm thấy thương hại anh hơn, thành thử không biết ông
ta nói những gì về hợp tác xó. Chàng thấy tổ chức này chỉ là chỗ bấu víu
cuối cùng để ông ta tránh khỏi tự khinh mình mà thôi. Nicolai Levin nói
tiếp:
- Chú cũng biết tư bản chà đạp lên công nhân. ở nước ta, thợ thuyền, dân
cày đều phải làm việc nặng nhọc và đều ở trong một hoàn cảnh dù có cố
gắng đến đâu cũng không sao thoát khỏi phận con vật kéo cày. Mọi khoản
lời lói thu được mà họ có thể dùng để cải thiện đời sống, tạo nên những giờ
phút an nhàn và do đó, học hỏi thêm, đều bị bọn tư bản nẫng mất. Và xó
hội đó được xây dựng theo kiểu họ càng lao động bao nhiêu, thì bọn con
buôn và bọn chủ lại càng làm giàu bấy nhiêu, còn họ thì vẫn mói mói là con
vật kéo cày. Cái tình trạng này cần thay đổi, người anh kết luận và nhìn em
ra vẻ dò hỏi.
- Phải, tất nhiên rồi, - Conxtantin nói, và nhìn vào đôi gò má anh ửng đỏ.
- Cho nên chúng tôi tổ chức ra cái hợp tác(1) những người thợ khoá, trong
đó sản xuất, lợi tức và các công cụ lao động chủ yếu là của chung cả.
- Cái hợp tác đó sẽ ở đâu? - Conxtantin Levin hỏi.
- ở làng Vordrema, tỉnh Kazan.
- Tại sao lại ở trong làng? Tôi thấy hình như nông thôn thiếu gì việc làm.
Tại sao lại đặt hợp tác thợ khóa ở làng?
- Bởi vì nông dân vẫn nô lệ như xưa, và chính vì vậy cho nên cả chú lẫn
