BA CHỊ EM NHÀ HỌ TỐNG - Trang 145

Nhật giật mìn nổ. Con trai là thống chế Trương Học Lương lên thaỵ Người
Nhật ám sát Trương Tác Lâm với hy vọng Trương Học Lương sẽ hợp tác
với Nhật. Nhưng khi Trương Học Lương quyết định liên kết với Nam Kinh
thì Nhật chiếm những khu vực kỹ nghệ giầu tài nguyên của Mãn châu, và
sát nhập vào Triều Tiên. Quần chúng Trung hoa vô cùng phẫn nộ thái độ
thờ ơ của Tưởng Giới Thạch trước sự xâm lăng trắng trợn của Nhật Bản.
Tưởng chỉ yêu cầu quần chúng phải "giữ một sự bình tĩnh xứng đáng."
Quần chúng nổi loạn, phá các cơ sở thương mại Nhật Bản tại Thượng Hải,
và yêu cầu chính phủ phải tuyên chiến với Nhật. Tưởng vẫn hoàn toàn im
lặng. Người ta cho rằng giữa Tưởng và Nhật đã có một thỏa hiệp mật.
Ngoài ra Bố già Đỗ Đại Nhĩ và gia đình Tống Mỹ Linh có liên hệ thương
mại mật thiết với người Nhật. Trong những trường hợp khó khăn như vậy,
Tưởng chỉ đề nghị áp dụng nguyên tắc của môn võ công Thái Cực, nghĩa là
khi kẻ địch áp lực mạnh, ta chỉ nên đứng né sang một bên để kẻ địch mất đà
và tự ngã.
Lần này dường như quần chúng không chấp nhận sách lược thụ động của
Tưởng, vì chờ đợi mãi kẻ thù vẫn chưa tự ngã. Quần chúng tự động đứng
lên tẩy chay hàng hóa Nhật. Giữa tháng 1 năm 1932, năm nhà sư Nhật bị
dân chúng Trung hoa hành hung ngoài đường phố, một người bị tử thương
sau đó. Một toán dân Nhật bạo động trả thù, kết quả là một cảnh sát Trung
hoa và một người Nhật thiệt mạng. Ngày 18-1, năm người Nhật bị đón
đánh bên ngoài một nhà máy dệt khăn. Hai hôm sau, năm mươi thanh niên
Nhật vũ trang kiếm và gậy đi trả thù. Toán người Nhật nổi lửa đốt cháy một
nhà máy dệt khăn, và hai người Trung hoa tử nạn.
Chính phủ Nhật chính thức đòi Trung hoa phải xin lỗi, trả phí tổn chữa trị
cho nạn nhân Nhật, và giải tán các tổ chức bài Nhật. Tới ngày 24-1, chiến
hạm Nhật tiến vào Thượng Hải. Hai ngày sau, trong lúc thị trưởng Thượng
Hải chưa trả lời thì lãnh sự Nhật ra tối hậu thư, và thông báo cho các lực
lượng ngoại quốc tại Thượng Hải biết quân Nhật sẽ tấn công thành phố
ngày 28-1 nếu không được thị trưởng Thượng Hải trả lời thỏa đáng. Hội
đồng thành phố Thượng Hải tuyên cáo tình trạng khẩn cấp. Trong hoàn
cảnh đó, Tưởng Giới Thạch vẫn giữ im lặng, vẫn theo đuổi nguyên tắc của