Với câu chuyện nhà vua và đàn cá sấu mà chúng tôi sưu tầm trong
quyển địa phương chí của người Pháp ghi chép khá đầy đủ những giai thoại
ở miền Nam.
Câu chuyện trên đây rất lý thú, chúng tôi soạn lại cho bạn đọc có óc
sưu tầm và thích nghe qua những chuyện cổ tích.
NGUỒN GỐC AO NGỰ VÀ ẤP GIÁ NGỰ
Trong cơn quốc biến trên đường tẩu quốc của Nguyễn vương và
đoàn tùy tùng theo ngài vào Nam để tìm đường sinh lộ, thật ra lắm hồi gian
nan vất vả, dấu chơn của ngài đã dẫm khắp đó đây, từ hang cùng ngõ hẹp,
sông rạch quanh co, vùng Rạch Giá, Bạc Liêu, Cà Mau, ngài đều trải qua
tất cả, đoàn quân của ngài đi tới đâu được nhân dân địa phương ủng hộ triệt
để, nhờ vậy mà không bị lộ bí mật, nhờ sự giúp đỡ tận tình của người dân
miền Nam, một số tình nguyện dẫn đường lẫn tránh Tây Sơn. Nhớ rằng
thuở xưa đất đai còn hoang vu, không có đường bộ như ngày nay, từ trấn
nầy qua trấn kia, phải đi bằng đường thủy, hai bên rạch rậm rạp, âm u, nếu
không nhờ người địa phương hướng dẫn, chắc chắn phải bị lạc và không
thể nào thoát khỏi tay giặc. Trên đường dong ruỗi của Nguyễn vương, theo
con rạch Cái Rắn thuộc xã An Hưng, cách huyện Long Xuyên (tức là Cà
Mau bây giờ) độ chừng 15 cây số ngàn. Vùng nấy là một vùng toàn là nước
mặn, gặp phải mùa nắng thiếu nước, chỉ còn cách đào giếng, đào ao để lấy
nước ngọt dùng. Đặc biệt và lạ kỳ nhất, là đất ở đây rất xốp và rời, cho nên
công việc đào giếng lấy nước của dân địa phương thật là khó khăn bất tiện.
Khi Nguyễn vương bắt buộc phải đồn trú tại Cái Rắn thì việc khó
khăn trước nhứt là vấn đề nước uống. Vì bởi khắp xóm nầy không có cái
giếng nước ngọt nào.
Trong lúc quẩn bách, Nguyễn vương không biết làm sao hơn là
truyền quân đặt bàn hương án giữa trời, khấn vái để cầu xin phò hộ cho
