nở to và cứng, thuật ngữ gọi hiện tượng đó là cương cứng. Cương cứng có
tầm quan trọng cực lớn đối với sinh hoạt tình dục. Nếu dương vật lúc nào
cũng mềm như khi bình thường thì không có thể đưa vào âm đạo và như
vậy thì cuộc giao hợp không thành. Vì vậy có một số đàn ông cho rằng mức
độ cương cứng và thời gian cương cứng kéo dài được coi là một tiêu chí
chứng tỏ khả năng tình dục của nam giới. Họ đâu có biết rằng cương cứng
là bản năng tự nhiên của nam giới, một người đàn ông mỗi đêm đều cương
cứng 3-4 lần, chẳng qua họ ngủ nên không biết mà thôi. Có trẻ nhỏ mới
sinh ra dương vật đã cương cứng. Có bác sĩ cho rằng dương vật của thai nhi
nằm trong bụng mẹ có khi đã cương cứng rồi.
Đàn ông không cương cứng được tất nhiên là có bệnh rồi nhưng tác dụng
cương cứng dài quá cũng không hẳn là tốt: Cương cứng lâu như vậy là bất
thường vì huyết dịch sẽ trở nên loãng dính, cuối cùng có thể gây tắt nghẽn
mạch máu ở bộ phận dương vật, làm cho thể xốp sung huyết, lâu dài không
chữa là không khỏi được.
Khả năng tình dục của nam biểu hiện ở chỗ dương vật có thể cương cứng
bình thường. Dưới sự điều khiển của thần kinh nội tiết, cứ hễ có kích thích
tình dục là cương cứng ngay. Hiện nay người ta vẫn chưa rõ cơ lý của nó ra
sao, trước mắt chỉ có hai thuyết dễ được mọi người chấp nhận. Một là
thuyết dãn cơ. Thuyết này cho rằng máu chảy trong thể xốp của dương vật
bị chi phối bởi hai cục thịt ở hai bên dương vật gọi là thể xốp toạ hình cầu.
Khi hưng phấn tình dục, hai cục thịt này sẽ co lại rất nhanh làm nghẽn máu
chảy trong tĩnh mạch của dương vật, do đó máu ở động mạch không có
đường về khiến dương vật bị sung huyết và cương cứng.
Một thuyết nữa là điều tiết mạch máu, lý luận của học giả Kanti là có tính
đại diện nhất. Ông cho rằng giữa động mạch và tĩnh mạch trong thể xốp
của dương vật có nhánh nối liền với nhau, bên cạnh vách của nhánh nối các
cơ nhỏ li ti hình trụ. Khi không có hưng phấn tình dục, các trụ này không
co lại, nhánh nối ở vào trạng thái rỗng máu từ động mạch dễ dàng chảy qua
