nhánh nối vào tĩnh mạch. Khi hưng phấn tình dục, các cơ trụ co lại, các
nhánh nối bị nghẽn nên máu ở động mạch không thể chảy vào tĩnh mạch sẽ
ứ đọng tại khu vực rỗng của thể xốp dương vật làm dương vật cương cứng.
Hai thuyết trên đều không giải thích được đầy đủ hiện tượng cương cứng.
Ví dụ đa số nam giới đều nói buổi sáng ngủ dậy thấy dương vật cương
cứng, tiếng Anh gọi là "vinh quang ban mai". Sự cương cứng này không
phải do hưng phấn tình dục, ban đêm không mộng thấy làm tình và cũng
không có hành vi tình dục. Đây có thể là một hiện tượng sinh lý thuần tuý,
trong một đêm bàng quang tích tụ đầy nước tiểu chèn ép dương vật làm nó
cương lên.
Có người cho rằng dương vật cương cứng trong đêm là dấu hiệu của khả
năng tình dục. Ban đêm là lúc con người nghỉ ngơi, khi thức dậy thể lực
được khôi phục, tinh thần thoải mái, khí huyết lưu thông, hệ thần kinh phó
giao cảm sôi động, lại thêm có chăn ấm đệm êm, hoàn cảnh an nhàn thư
thái, dương vật sẽ tự nhiên cương cứng. Đây là hiện tượng tự nhiên, là phản
ứng bình thường của cơ năng sinh lý. Nếu lúc đó vợ chồng giao hợp với
nhau sẽ rất dễ được thoả mãn. Trái lại các nhân tố như kích tố nam trong
thân thể chưa đạt đến nồng độ nhất định, bệnh tật, người mệt mỏi dinh
dưỡng không tốt thường có thể làm cho dương vật ban đêm không cương
cứng được. Đó là dấu hiệu không nên giao hợp.
Hành vi tình dục của con người chịu sự khống chế với mức độ lớn của hệ
thần kinh, vì vậy ít khi xảy ra hiện tượng tự nhiên cương cứng. Nói một
cách khác, quan hệ tình dục của con người là một hành vi tích cực, chủ
động, không có ai chờ cho tự nhiên cương cứng rồi mới đi giao hợp với
nhau. Có nhiều nhân tố có thể kích thích cho dương vật cương cứng, ví dụ
sờ mó vuốt ve, có khi chỉ cần nói hoặc nghĩ tới chuyện tình dục là đã cương
cứng. Trái lại nếu không có kích thích của ngoại giới hoặc tâm tư của nam
giới không thoải mái thì rất khó cương cứng. Hiểu được điều này là rất
quan trọng đối với sinh hoạt tình dục. Nam giới dễ và nhanh hưng phấn
