tự hào. Bạch Thái Bưởi là ai? Xung quanh nhân vật này có rất nhiều
huyền thoại. Khó ai có thể hình dung một người Việt Nam tay trắng có thể
làm nên một sự nghiệp lẫy lừng dưới thời thuộc địa.
Từ một công chức làm trong một hãng thầu công chánh của Pháp, một
ngày nọ Bạch Thái Bưởi đã quyết chí mạo hiểm làm giàu. Chàng trai ấy
đã từng xuất dương để học tập kinh nghiệm, để tiếp cận với tri thức thế
giới nhằm có một nền tảng vững chắc trong kinh doanh.
Chính từ khát vọng làm giàu và những kinh nghiệm từ sách vở,
Bạch Thái Bưởi đã thành công trên thương trường. Chỉ sau một thời gian
ngắn Bạch Thái công ty đã vươn ra rất nhiều lĩnh vực, từ nghề buôn gỗ,
thầu thuế chợ đến kinh doanh thuyền bè trên sông nước, khai mỏ…
Dưới thời thuộc địa, các nhà buôn của ta bước ra thương trường cũng
là bước vào một cuộc cạnh tranh với tư bản các nước như tư bản Hoa
kiều, Pháp kiều… Bạch Thái Bưởi đã thành công không chỉ nhờ sự nhạy
bén trong kinh doanh mà chính là từ quan niệm của ông về việc kinh
thương: kinh doanh là cách để giải quyết những nhu cầu trong xã hội, để
khẳng định hình ảnh của người Việt trên thương trường.
Nhà văn Lê Minh Quốc, tác giả của tập sách này kể với chúng tôi:
“Một trong những khó khăn cần phải vượt qua là đánh giá như thế nào về
con người Bạch Thái Bưởi? Thực chất ông là người như thế nào? Có tư
liệu cho rằng, trong đời thường ông là người keo kiệt, bủn xỉn, làm giàu
bằng nhiều thủ đoạn; ngược lại có tài liệu ghi nhận ông như một nhà cách
mạng. Cả hai thái độ đánh giá như thế đều có gì đó chưa xác đáng.
Không biết dựa vào nguồn tư liệu nào, có khá nhiều bài viết đề cập đến
chi tiết “có lần lên tiếng bênh vực cho quyền lợi của người dân bị trị, trong
Hội nghị kinh tế lý tài, ông bị Toàn quyền Robin đe dọa: “Nơi nào có
Robin thì không có Bạch Thái Bưởi”, ông đáp lại: “Nước này còn Bạch
Thái Bưởi thì không còn Robin”. Do không tìm được, không tìm thấy
trong tư liệu gốc đề cập đến chuyện “giật gân” này nên tôi dứt khoát không
sử dụng. Hơn nữa Bạch Thái Bưởi qua các tư liệu đã thu thập và chọn lọc
