BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 123

Việt Nam độc lập nhưng thực tế chỉ Trung Kỳ và Bắc Kỳ trừ ba thành phố Hà
Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và toàn bộ Nam Kỳ là nhượng địa chưa được người
Nhật trao trả.
Chiểu tình hình quốc tế nói chung và tình hình châu Á nói riêng, chính phủ Việt
Nam công khai tuyên bố bắt đầu từ hôm nay xoá bỏ hiệp ước bảo hộ ký với
Pháp và đất nước lấy lại nền độc lập. Nước Việt Nam sẽ nỗ lực bằng phương
tiện của chính mình đế xứng đáng với một nhà nước độc lập, phù hợp với những
nguyên tắc chung về Đại Đông Á, tự coi là một phần tử trong Đại Đông Á
nguyện sẽ đem hêt sức mình đóng góp vào nền thịnh vượng chung. Như vậy
chính phủ Việt Nam tin vào lòng chính trực của Nhật Bản và quyết tâm hợp tác
với Nhật để đạt mục đích nói ở trên.
Phải lập chính phủ cho nhà nước mới. Nhưng tại sao không lập vua mới. Kỳ
Ngoại hầu Cường Để cố nhẫn nhục chờ đợi từ ba mươi năm nay ở Tokyo, có lẽ
thời cơ vẫn chưa đến với ông ta chăng?
Giải pháp đưa Cường Để về làm vua với Ngô Đình Diệm làm thủ tướng đã có
lúc được tính đến... Bộ tham mưu Nhật cuối cùng giữ Bảo Đại. Đó là ý kiến của
tướng Tscuchihashi, tổng tư lệnh lực lượng chiếm đóng đã thắng thế. Nhưng khá
nhiều sĩ quan của ông không tán thành trao độc lập cho người Đông Dương vì
theo họ dân chúng Đông Dương chưa đủ trình độ cai quản đất nước. Không có
bộ máy quân sự thì không thể tuyển mộ nhân lực cho cuộc chiến và duy trì an
ninh.
Tscuchihashi nghĩ rằng chỉ cần độc lập danh nghĩa hơn là thực chất và chính phủ
của Việt Nam độc lập phải được kiểm soát chặt chẽ(6). Vậy thì chọn ai là thủ
tướng? Thoạt đầu Phạm Quỳnh được chỉ định tạm quyền nhưng hình ảnh Phạm
Quỳnh quá lộ mặt thân Pháp. Hơn nữa ông ta cũng phản đối không chấp nhận
những quy tắc mới. Cùng với các quan đại thần trong Triều đình ông ta thấy
ngay nền độc lập có những giới hạn như hồi còn mồ ma chế độ bảo hộ. Không
có tự chủ về ngoại giao, không có quân đội, không có độc lập tài chính, v.v...
Tokyo liền chọn một nhân vật có tinh thần quốc gia ôn hoà hơn và gần gũi với
Nhật Bản hơn. Đó là nhà sử học, nhà giáo Trần Trọng Kim, có uy tín và trước
đây đã bị người Pháp truy nã, hiện đang nương náu tại Singapore, lúc đó bị Nhật
chiếm đóng và đổi tên là Chiêu Nam đảo.
Ai đã chọn và chỉ định Trần Trọng Kim? Chắc chắn phải là người Nhật. Dù