BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 124

trong các cận thần cũng có người nhắc đến tên Trần Trọng Kim nhưng Nhà vua
chẳng có vai trò gì trong việc chỉ định này. Vả lại ông Kim, một thanh tra tiểu
học đã được Yokoyama tiếp trước khi vào bệ kiến Bảo Đại.
Chính phủ mới được thành lập ngày 17 tháng 4 năm 1945 nhưng vì phải chờ các
vị tân bộ trưởng tập trung đông đủ nên ngày 8 tháng 5 mới chính thức ra mắt tại
Huế trong Tử Cấm thành.
Theo tục lệ truyền thống, sau lễ bái mạng tại điện Cần Chánh, toàn thể nội các
phải vào chầu Đức Hoàng Thái hậu Từ Cung tại cung Diên Thọ. Bà này đòi các
vị bộ trưởng mặc quốc phục. Tổng lý nội các sẽ đội khăn đóng, bận áo dài gấm
quần rộng nhưng các bộ trưởng khác không ai bắt chước nhà giáo già và mọi
người vẫn mặc âu phục nhưng chụp khăn đóng trên đầu, khoác áo gấm rộng ra
ngoài, dưới vẫn mặc quần tây và đi giầy tây. Một bức tranh tạp nham về sắc
phục. Tuy nhiên bà Hoàng Thái hậu cũng mời trầu và thuốc để thay lời chào
mừng. Khi chia tay, bà không quên mời thủ tướng và các bộ trưởng đưa các bà
mệnh phụ đến luôn để chầu tam cúc, tổ tôm hay đánh mạt chược là một đam mê
không thể bỏ của bà Hoàng Thái hậu.
Sau buổi chầu Hoàng thái hậu, toàn thể nội các dẫn nhau đến điện Kiến Trung
để yết kiến Nhà vua và Hoàng hậu. Tại đây vợ chồng Bảo Đại và Nam Phương
đã chờ sẵn. Nhà vua mặc áo dài lam bằng sa tanh, giày thêu, còn Nam Phương
bận áo dài đỏ và quần trắng. Cả hai nom dáng điệu vui vẻ. Họ mở sâm banh
chúc mừng tân thủ tướng và các bộ trưởng có mặt đông đủ. Nam Phương thân ái
hỏi thăm gia đình từng vị khiến họ rất cảm động.
Chính phủ mới bắt đầu nhiệm vụ trong một bầu không khí gần như vui vẻ.
Tuy nhiên Nhà vua là con người chuộng thực tế và sáng suốt. Cũng là con người
trung thực, ông báo trước cho các tân bộ trưởng chấp nhận mọi tình huống hiểm
nguy đang chờ đón họ. Chính phủ đầu tiên của Việt Nam độc lập đã bị công
kích trước. Họ không thể làm được việc gì nếu không có sự đồng ý của người
Nhật. Họ phải đương đầu với sự sỉ nhục khi người Nhật đến lượt họ bị Đồng
minh đánh bại và rời khỏi Đông Dương.
Chỉ vài tháng sau, chính phủ mới thành lập này đã bị cách mạng đánh đổ. Tuy
nhiên ê-kíp mới này gồm những người có tinh thần quốc gia sẽ làm được đôi
việc có ích.
Chấp nhận độc lập trong bối cảnh đó có phải là sai lầm không? Mặc dù người