Panama – vì đâu nên nỗi?
Từ khi Tổng thống Juan Carlos Varela lên nắm quyền vào tháng 7-2014,
chính quyền có vẻ rất biết cách quảng bá cho quyết tâm bài trừ tình trạng
tội phạm có tổ chức và rửa tiền: mỗi lần bắt được các vụ ma túy lớn, báo
chí đều được mời đến đưa tin hoành tráng về chiến lợi phẩm cảnh sát thu
được cùng các hoạt động tiêu hủy…
Tuy nhiên riêng hoạt động được cho là “rửa tiền” liên quan các công ty
bình phong thì chính quyền Panama ít thấy minh bạch được như chuyện
chống các băng đảng. Quốc gia nhỏ bé chỉ 76.000km² này, nằm nối giữa
Trung Mỹ và Nam Mỹ, gần như bất hợp tác với các chính sách chống gian
lận thuế và trốn thuế toàn cầu. Panama rõ ràng không thể chối bỏ hình ảnh
không tốt đẹp trong mắt các nước khác bởi nơi này có đến 100.000 công ty
bình phong hoạt động không minh bạch và không phải đóng đồng thuế nào.
Từ hai năm qua, các lãnh đạo nhóm G20 cũng như ban lãnh đạo Tổ chức
hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) vẫn tiến hành gây sức ép mạnh mẽ
với chính quyền Panama, buộc Panama phải thực thi biện pháp trao đổi tự
động các dữ liệu tài chính của các công ty vào khoảng trước năm 2018, như
các nước khác vốn bị xem là thiên đường tài chính như Luxembourg,
Liechtenstein, Singapore và hầu hết các quốc đảo nhỏ ở Caribbean và Thái
Bình Dương (quần đảo Virgin thuộc Anh, Samoa…) đã và đang làm.
Ông Pascal Saint-Amans, giám đốc Trung tâm chính sách và điều hành
tài chính của OECD, kết tội thẳng: “Panama giờ đây chẳng khác một tay
chuyển tiền lậu trong một thế giới đang đi vào quy củ. Chuyện này không
thể kéo dài được nữa. Để cuộc chiến chống nạn gian lận và trốn thuế đi vào
hiệu quả thì mọi người cần đồng tâm hiệp lực”. Nhưng cũng nên biết thêm
là ngoài Panama còn có ba anh chàng “cứng đầu” khác là Bahrain, Nauru
và Vanuatu, đến nay vẫn từ chối chuyện tham gia trao đổi tự động dữ liệu
thuế.
Nhưng trong số này Panama bị tấn công nhiều hơn cả. Gần cuối tháng 2
vừa qua, nhân hội nghị Bộ trưởng tài chính G20 tại Thượng Hải (Trung
