Đức thành ra chuyện vặt, chẳng ai buồn nhắc tới nữa, bởi chúng tôi được
đơn vị cho tự do đi tìm việc, bằng không thì chờ ngày ra quân. Rơ Lan
H’Iên về trước tiên. Cô về mà anh Rơ Chăm Nhất không kịp biết vì anh
được thủ trưởng đơn vị gọi lên hướng dẫn gấp cho làm thuyết minh chiếu
bóng từ tiếng Kinh ra tiếng dân tộc. Anh phải đi phục vụ liên miên, không
có thời gian dừng lại. Rơ Lan H’Iên về làng được đâu ba bốn tháng thì biết
mình mang thai, cô ra thị xã tìm Rơ Chăm Nhất, không gặp Nhất mà lại gặp
Đức. Đức dẫn cô lên gặp thủ trưởng đơn vị, đơn vị đã sát nhập vào một đơn
vị khác, nhưng vẫn tìm được vài người và may mắn thay, Rơ Chăm Nhất
đang làm thủ tục ra quân vì đội chiếu bóng cũng đã giải thể. Đức bảo Nhất
là “tao đem trả nó cho mày”. Nhất mừng quá báo cáo tổ chức cho anh “bắt
vợ” trước khi về quê. Đơn vị bỏ qua chuyện “bậy bạ” của anh, hơn thế, còn
tổ chức liên hoan cho anh chu đáo, bạn bè gọi vui anh là Nhất-ăn-cơm-
trước-kẻng! Lần đầu tiên Đức chụp hình đám cưới và đó cũng là lần cuối
cùng, Đức bảo với tôi thế.
Thoắt cái, vậy là chúng tôi đã xa nhau hơn hai lăm năm trời! Chuyện cũ
nhắc lại sao cứ như vừa mới hôm qua? Không ngờ những bức ảnh anh Đức
chụp H’Iên ngày nào bây giờ vẫn còn nguyên vẹn. Anh mở cặp lấy ra cho
cả nhà xem. Không ai có thể tưởng tượng được cái bà H’Iên ngồi đây, ngày
xưa lại đẹp đến thế này! Hai gã trai yêu bà ngày xưa bây giờ thành hai ông
già tóc trắng, một người vẫn mộng mơ ngơ ngẩn với cái máy chụp hình cà
khổ, còn một người hai chục năm qua lặn lội khắp các buôn làng quanh
vùng, cóp nhặt hàng trăm bài hát cổ, hàng chục bản trường ca cổ mà ông
gọi là H’mon...
Đón mừng năm mới, tôi chép ra đây thành cái truyện này, tặng các bạn
tôi, bởi vì, câu chuyện ấy là của thế kỷ trước, của thiên niên kỷ trước, và bởi
vì, nó không còn là chuyện bí mật quan trọng của riêng chúng tôi nữa.
Trung Trung Ðỉnh
