khách thể và chủ thể điều khiển (Chủ thể điều khiển còn được gọi là trung
tâm điều khiển – thông tin), cũng như các kênh liên lạc và kho tàng ý niệm
(thesaurus); những thành tố vùng biên – theo quan điểm hệ thống, được coi
không chỉ là những định chế quốc gia đặc biệt – bộ đội biên phòng, hải
quan, đại sứ quán, v.v…, mà còn là bất cứ thành tố nào vào thời điểm tiếp
xúc với đại diện môi trường bên trong; các mối quan hệ bên trong và bên
ngoài, cũng như cơ chế quan hệ giữa các thành tố; việc phân phối các
nguồn thông tin, tài chính, vật chất, … lợi cho nhóm này và hại cho nhóm
khác, làm cho các mâu thuẫn bên trong tất yếu nảy sinh.
Những dấu hiệu cơ bản của một hệ thống xã hội là: tính phức tạp của hệ
thống, sự hiện diện của việc sắp xếp mục tiêu của các phân hệ được lựa
chọn tùy ý, của các thuộc tính; để sức sống cao hơn cần có tính linh hoạt
của hệ thống trong quan hệ đối với các hệ thống như vậy từ bên ngoài,
trong sự phát triển các hệ thống luôn có các quá trình và chu kỳ, các
khuynh hướng hướng tâm và ly tâm đối với trung tâm, phương thức pháp
áp dụng những thành tố khác và thông tin từ môi trường bên ngoài cùng
phương thức Entropi[9].
Hệ thống Liên Xô cũng như vậy. Trung tâm của nó là bộ máy BCHTW
ĐCS Liên Xô, nơi đưa ra toàn bộ thông tin và thông qua những quyết định
về đường lối đối nội và đối ngoại, kinh tế, tư tưởng, quốc phòng và an ninh,
cũng như một phần hạn chế về công việc của các nước Đông Âu, châu Á,
châu Phi và châu Mỹ La tinh. Phạm vi điều khiển này được hình thành từ
thời I. V. Xtalin và được duy trì một cách hình thức.
Giữa môi trường hệ thống và môi trường bên ngoài tồn tại những mối
quan hệ thương mại và chính trị. Phương Tây và Liên Xô đã tiến hành một
sự trao đổi hàng hóa không bình đẳng, còn Mỹ thì đã đẩy “chiến tranh
lạnh” tới ranh giới của nhất cuộc chiến tranh thông thường. Liên Xô vào
lúc đó là một phân hệ của: 1- hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới (theo quan
điểm chính trị); 2- Hội đồng Tương trợ kinh tế (theo quan điểm kinh tế); 3-
Tổ chức Hiệp hước Varsava (theo quan điểm quân sự). Ở đây, cần lưu ý tới
