đây N. Ryzkov khẳng định, – cội nguồn cải tổ có từ đầu năm 1983, vào thời
điểm mà Andropov giao cho chúng tôi – một nhóm cán bộ có trách nhiệm
trong BCHTW ĐCS Liên Xô, trong đó có tôi và Gorbachov, chuẩn bị
những quan điểm mang tính nguyên tắc cho cải tổ kinh tế”.
Chỉ cho tới khi công cuộc cải tổ đã bắt đầu vòng quay của mình và “quá
trình đã diễn ra” thì mới bộc lộ rõ ra rất nhiều mặt tiêu cực của nó, quần
chúng bắt đầu có những biểu hiện nghi ngờ về đường lối đã được lựa chọn
và các thông tin như thế đều được báo cáo lên tới người khởi xướng chủ
yếu của nó. M. X. Gorbachov đã buộc phải đưa ra những lời giải thích. Như
khi phát biểu tại cuộc gặp trong BCHTW ĐCS Liên Xô với những nhà hoạt
động khoa học và văn hoá vào ngày 6 tháng 1 năm 1989, ông ta đã phải
nói: “Tôi muốn phản đối một trong những định kiến hiện rất phổ biến hiện
nay mà tôi cho là sai lầm – tôi muốn nói tới khẳng định của một số đồng
chí rằng dường như chúng ta đang dẫn dắt sự nghiệp cải tổ trong nước mà
không hề có một chương trình được hoạch định sẵn, rằng chúng ta không
biết mình đang tiến đi đâu và muốn gì.
Chính việc hoạch định lý luận và đường lối cải tổ đã chứa đựng nội dung
cơ bản trong giai đoạn đầu của nó. Nhân đây tôi muốn nhắc lại một vài yếu
tố.
Chúng ta đã có một sự phân tích sâu sắc và đánh giá về nguyên tắc, trong
đó đề cập tới xã hội chúng ta vào giữa những năm 1980, tại Hội nghị toàn
thể tháng 4 của BCHTW năm 1985. Khi đó chúng ta đã đề ra nhiệm vụ
phát triển xã hội để phá bỏ sự trì trệ. Song tôi muốn nói rõ hơn, bản thân
hội nghị toàn thể tháng 4 chỉ có thể đã được tổ chức trên cơ sở có một sự
chuẩn bị công phu từ những năm trước đó.
Đã có cả một giai đoạn tư duy có phân tích và đánh giá về tinh thần diễn
ra trước khi công cuộc cải tổ xuất hiện trong xã hội. Tất cả những điều đó
đã được chuẩn bị và đã chín muồi trong đảng, trong lĩnh vực khoa học, văn
hoá và trong các nhóm xã hội rộng rãi.
Cần nói thẳng ra rằng, một tiềm năng vững chắc của những tư tưởng mới
đã được hình thành. Tất cả chúng ta đều đã nhận thấy rằng không thể sống
