như trước nữa.
Và thực sự là cá nhân tôi không phải chỉ một lần gặp gỡ và phát biểu với
rất nhiều người trong số các bạn về những vấn đề như thế này từ rất lâu
trước khi có Hội nghị toàn thể tháng tư của BCHTW. Mà không chỉ có
mình tôi. Nikolai Ivanovich (ông ta hướng tới N. I. Ryzkov), đã phải soạn
thảo biết bao tài liệu làm cơ sở cho những bài phát biểu này?
N. I. Ryzkov: Một trăm mười.
M. X. Gorbachov: Một trăm mười tài liệu có ở chỗ tôi và ở chỗ Nikolai
Ivanovich. Tất cả tại liệu này liên quan tới một giai đoạn rất xa trước khi có
Hội nghị toàn thể tháng tư. Đó là những kết luận của các viện sĩ, các nhà
văn, các chuyên gia lớn và của các nhà hoạt động xã hội”. Vậy là, chỉ với
chừng 110 tài liệu, họ đã bào chữa được cho việc cần thiết đổi hướng phát
triển trước đây sang “cải tổ”.
Đây chính là thời gian đáng lưu ý tới việc nhân dân, nói chung, cần có
những giải thích về cải tổ. Một kẻ khởi xướng ra bất kỳ cuộc cải cách nào
cùng đầu phải trình ra nhất chương trình, trong đó có sự mô ta chính xác và
phải được toàn dân chấp thuận, kể cả những chỉ tiêu cơ bản trong tình trạng
lý tưởng đạt được mà nó cần nhắm tới. Kẻ đó phải giải thích rõ ràng về
những biện pháp thích hợp sẽ lấy từ đâu ra và điều chỉnh chúng ra sao; Cơ
chế nào là thích hợp cho nó – có thể phải cần có một tổ chức điều hành đặc
biệt với toàn quyền đặc biệt, ai sẽ là người lãnh đạo nó (rất mong là do một
người tổ chức có nhiều kinh nghiệm); những phương thức nào sẽ được sử
dụng, đồng thời chống chọi với những nguy cơ trong và ngoài ra sao khi hệ
thống bị bị rơi vào tình trạng phát triển không bền vững. Đã chẳng có một
điều gì như thế được nói tới và chúng ta còn nhận thấy đến tận bây giờ
chúng vẫn không được nói tới. Thay vào đó, Gorbachov đã huyên thuyên
đủ điều ngon ngọt, nhưng hoàn toàn chẳng có gì ăn nhập với đề tài.
Từ những bằng chứng được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau này có
thể kết luận thế nào: Trong vấn đề này ai đúng, còn ai đã sai lầm? Tôi cho
rằng không có ai định lừa dối chúng ta cả. Tất cả đều nói sự thật. Tất cả
những người đã nhận lệnh “trên” – với lòng thành kính của mình – đã lập
