Xmirnov có mặt trong Bộ Chính trị, nên tôi biết rằng tất cả những bài phát
biểu, kể cả của Andrey Gromyko, ở những mức độ khác nhau nhất định,
đều thể hiện thuận lợi cho việc công nhận sự tồn tại của những biên bản bí
mật đính kèm với hiệp ước về việc không tấn công và hiệp ước về biên giới
và hữu nghị được ký kết giữa Liên Xô với đức phát xít vào khoảng tháng 8
và tháng 9 năm 1939. Gorbachov đã rút ra kết luận: “Chừng nào trước mặt
tôi chưa có được nguyên bản, tôi không thể dựa vào các bản copy để nhận
lãnh trách nhiệm chính trị về mình và công nhận rằng có các biên bản đó”.
Dường như thái độ quan tâm tới danh dự Tổ quốc và sự sáng suốt của
người lãnh đạo đã khuyên họ nên “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói” (Nguyên
văn: Đo bảy lần trước khi cắt). Không hề có tranh luận. Và nếu có nổ ra
tranh luận, liệu ai có thể nghi ngờ sự khẳng định của Gorbachov. Không
một ai ngoài Valeri Boldin – người giữ những bí mật cao nhất của Đảng và
Nhà nước. Nhưng chính anh ta đã được dạy cách im lặng (Nguyên văn: Giữ
lưỡi sau răng)”.
Trong hồi ký viết: “Giả thuyết của V. M. Falin về việc M. X. Gorbachov
từ năm 1987 đã biết về nội dung Hồ sơ mật số 34 do chính tay Vụ trưởng
Vụ 6 (Vụ Tổng hợp BCHTW ĐCS Liên Xô) ghi rằng: “Đã báo cáo đ/c
Boldin V. I. Có lệnh bảo quản tại vụ. Có thể trả sách vào thư viện. Ngày
10/7/87. L. Moskov”. Vậy cuốn sách mà Moskov nói tới trong đó là thế
nào? Đó là những tài liệu ngoại giao của Bộ Ngoại giao Đức rất nổi tiếng ở
phương Tây và đã từng được công bố ở Liên Xô dưới thời Xtalin như một
“sự xuyên tạc lịch sử”, chứa đựng các tư liệu về quan hệ Xô – Đức trong
những năm 1939-1941. Lần đầu tiên chúng được công bố tại Tòa án quốc
tế Nurnberg năm 1946. Vào đầu “chiến tranh lạnh”, chúng đã được Bộ
Ngoại giao Mỹ xuất bản bằng tiếng Đức và tiếng Anh. Đây chính là cuốn
sách mà Moskov đã đề cập tới”.
Bây giờ chúng ta lắng nghe V. I. Boldin, “người bảo quản những bí mật”
– người đã bị ngồi tù vì cái lưỡi của mình: “… Vào nửa sau của những năm
1980, thái độ quan tâm tới những tài liệu này ngày càng cao. Khi đó, tôi đã
giữ cương vị Vụ phó Vụ Tổng hợp của BCHTW và được báo cáo rằng
