Viện nghiên cứu kinh tế thế giới và chính trị thế giới được coi là “Trung
ương thần kinh” đầu tiên thuộc loại này của Liên xô. Nó tồn tại từ năm
1924 đến cuối năm 1947, ban đầu nằm trong tổ chức của Viện Hàn lâm
Khoa học xã hội chủ nghĩa, rồi theo đà phát triển tới “tương lai tươi sáng”
nó thuộc về Viện Hàn lâm Khoa học Cộng Sản chủ nghĩa. Vào đầu những
năm 1930 nó được chuyển thành Viện Hàn lâm Khoa học do Viện sĩ E. X.
Varga lãnh đạo. Trước khi giải thể nó có 120 nhân viên chuyên nghiên cứu
về cục diện kinh tế, lịch sử và lý thuyết các chu kỳ, các cuộc khủng hoảng
kinh tế, sau đó đồng thời nghiên cứu quan hệ quốc tế và nguy cơ chiến
tranh.
Còn một “Trung ương thần kinh” danh tiếng nữa là Viện nghiên cứu toàn
liên bang những vấn đề hệ thống của ủy ban nhà nước về khoa học và kỹ
thuật trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô. Từ khi thành lập, Giám
đốc của viện là Dzermen Mikhailovich Gvisiani – ủy viên thường trực Viện
Hàn lâm Khoa học Liên Xô, Phó chủ tịch ủy ban quốc gia về Khoa học và
Kỹ thuật Liên Xô, Chủ tịch Hội đồng của Hiệp hội hỗ trợ dân tộc Câu lạc
bộ Rima, ủy viên Viện Hàn lâm khoa học công trình Thụy Điển, ủy viên
Viện Hàn lâm Khoa học điều hành Mỹ và quốc tế, Chủ tịch Hội đồng Viện
phân tích hệ thống ứng dụng quốc tế. Thân sinh của ông ta là tướng của Bộ
dân ủy Nội vụ, người đã tiến cử L. I. Beria. Chính tên mà ông đặt cho con
mình có nghĩa là: DZERzinxki-MENZinxki. Vợ là Liudmila, Alekxeievna
Koxygina-Gvisiani, con gái duy nhất của Thủ tướng chúng ta. Bà ta là
Giám đốc Thư viện Văn học nước ngoài. Người chồng của em gái ông ta là
E. M. Primacov. Trước khi thành lập viện, D. M. Gvisiani là người đứng
đầu Vụ Quốc tế của ủy ban Quốc gia về Khoa học và Kỹ thuật. Trong số
thuộc cấp của ông ta có đại tá O. Penkovxki – điệp viên của Anh và Mỹ.
Sau khi điệp vụ bị phanh phui, tất cả những ai từng che chở cho hắn đều
gặp họa, trừ có D. M. Gvisiani. Khoảng những năm 1980, D. M. Gvisiani
đã từng công tác tại Viện E. T. Gaidar. Sau này, hồi tưởng lại cương vị công
tác này của mình, ông ta viết: “Viện được thành lập vào năm 1967, với
cương vị là Phó chủ tịch ủy ban Quốc gia về Khoa học và Kỹ thuật, tôi là
