ngày xưa khi ta đẩy bốn người qua bên kia sông Bến Hải, hết hai người là
oan rồi, họ đâu có thân Cộng, nếu chúng ta không giang tay đón họ, thì họ
chỉ có một con đường lựa chọn là về phía bên kia, vì con đường trốn ra
ngoại quốc đâu có dễ. Bên tà giáo, bá đạo ba đầu sáu tay làm phe chánh
điêu đứng, nhưng rốt cuộc lại phe chánh vẫn thắng phe tà.
Ông là người có chí lớn, và có đức Nhẫn, ngày xưa, khi còn bôn ba, ông
trốn tránh Cộng Sản qua Tàu bán bánh tiêu, còn bác sĩ Hoàn đi chích dạo,
sau được Quốc Dân Đảng của Tưởng Giới Thạch giúp cho qua Pháp, bà
Huy đã làm nghề giặt ủi nuôi ông ăn học đến đậu Tiến sĩ (luận án của ông
hạng được ưu hạng của đại học Sorbonne, Paris "Mention très honorable",
một trong những luận án tiến sĩ được giải thưởng xuất sắc nhất niên học
1963-1964), bà mới học lấy bằng Nữ Hộ Sinh Quốc Gia (Sage Femme d
État). Sau bà tử nạn ở Vũng Tàu lúc ông đang làm Đổng lý văn phòng phủ
Phó Thủ tướng đặc trách Bình Định, trong đó có Xây Dựng Nông Thôn;
nhiều anh em khuyên ông tục huyền để lo chuyện đại cuộc, ông đã từ chối
và ở vậy đến chết. Vừa trung với nước vừa chung tình với vợ, người mà
luôn luôn đứng sau lưng sự nghiệp của ông.
Lớn tuổi, ông vẫn hiếu học, sở dĩ ông dọn nhà vào ở với Thượng tọa Thích
Giác Đức ở Boston, Massachusett là để học thêm chữ Hán với ông nhà tu
Tiến sĩ phái Tân tăng nầy để viết quyển "Nhơn vật Tam quốc". Tôi nhớ có
lần Giáo sư tỏ ra rất thích thú như mở cờ trong bụng khi tôi tặng ông một
danh sách tất cả các nhân vật trong chính quyền Trung Quốc từ lớn tới nhỏ
phiên âm từ Hoa ngữ (Pinyin và Wade-Giles) ra tiếng Việt của người phụ
trách phần Hoa ngữ trên đài Voice of America. Suốt đời ông chưa bao giờ
có nhà riêng, có xe hơi riêng.
Hồi Bác sĩ Đoàn Văn Bá binh chủng Nhẩy dù "đặt vấn đề" với Thiếu tướng
Nguyễn Cao Kỳ khi ông bảo thế giới bây giờ nhỏ nhoi hơn trái cam, trái táo
ông cầm trong tay, không còn phân biệt Quốc Cộng nữa tại buổi dạ vũ của
Không Quân ở Virginia, Bác Sĩ Bá đã bị ban tổ chức đứng đầu là Bùi
Hoàng Khải hành hung, và ông đã thắng kiện tại tòa án Virginia. Trước mặt
giáo sư, ông có bảo Virginia đến hơn mười tờ báo mà không báo nào dám
nhắc tới vụ án trên, chỉ có Binh Ba với bài "Múa gậy vườn hoang" trên tờ