Tại sao nói Ngô Đạo Tử là "Họa thánh" trong lịch sử Trung
Quốc?
Ngô Đạo Tử sống trong những năm niên hiệu Khai Nguyên dưới triều nhà Đường. Ông sinh ở Dương
Địch tỉnh Hà Nam, nay là Vũ Huyện tỉnh Hà Nam. Từ nhỏ ông đã sớm mất cả bố lẫn mẹ, và phải sống
trong một gia cảnh bần hàn. Để kiếm kế sinh nhai, từ tám tuổi ông đã theo học một người th tượng dân
gian và sáng nào cậu bé Ngô Đạo Tử cũng phải dậy rất sớm để mài mực. Cậu học tập khắc khổ, cuối
cùng đã trở thành một họa sĩ trứ danh.
Hồi còn là thanh niên, Ngô Đạo Tử đã từng làm huyện úy ở Hà Khâu (nay là thị trấn Duyện Châu tỉnh
Sơn Đông). Ông đến nhậm chức chưa được bao lâu thì trong huyện bắt được một tên ăn cắp, nhưng
một hôm tên kẻ cắp này đã vượt ngục bỏ trốn, Ngô Đạo Tử bèn dựa vào trí nhớ của mình để vẽ lại
hình của tên trộm rồi gửi các bức vẽ chân dung ấy tới khắp nơi. Thế là không bao lâu sau những kẻ sai
dịch đã dựa vào hình vẽ mà lại bắt được tên kẻ trộm tại Dĩnh Thượng tỉnh An Huy. Chuyện này có thể
cho thấy Ngô Đạo Tử vẽ chân dung giống đến mức như thế nào.
Ngô Đạo Tử không những giỏi về vẽ người mà cả đến các môn sơn thủy, điểu ngư, thảo mộc, ông vẽ
cũng hết sức xuất sắc.
Tương truyền có một năm vua Đường Huyền Tông muốn được thưởng ngoạn cảnh sơn thủy tươi đẹp ở
sông Gia Lăng tỉnh Tứ Xuyên, bèn phái Ngô Đạo Tử đi trước để vẽ.
Trước kia Ngô Đạo Tử đã từng đến Tứ Xuyên rồi, lần này đi lần thứ hai, tất nhiên ông cảm thấy rất là
thích thú. Ông ngồi trên một chiếc thuyền, trong lòng sảng khoái, cứ thế ngao du, vừa thung dung ngắm
phong cảnh, vừa ghi nhớ sâu trong lòng tất cả những gì mình đã thể hội và cảm thụ.
Sau chuyến đi chơi Tứ Xuyên, Ngô Đạo Tử trở về kinh thành Trường An, Đường Huyền Tông thấy
ông trở về tay không, một tờ phác thảo cũng chẳng có, trong lòng cảm thấy rất không vui, vì thế đã
bảo ông tới điện Đại Đống để vẽ lại cảnh sơn thủy Tứ Xuyên. Ngô Đạo Tử bèn vung bút, chỉ trong
một ngày đã vẽ lại toàn bộ cảnh sơn thủy trên hơn 300 dặm của sông Gia Lăng ở Tứ Xuyên, làm cho
Đường Huyền Tông kinh ngạc đến phải kêu lên.
Ngô Đạo Tử hết sức nổi tiếng trong lịch sử hội họa Trung Quốc. Ông được tôn lên làm một vị tổ sư
của một thời. Suốt trong cuộc đời, ông đã sáng tác hơn 300 bức bích họa, hơn 100 bức họa cuộn thành
trục. Sau triều đại Đường đời nào cũng có người vẽ phỏng theo cách hội họa của Ngô Đạo Tử và cho
tới ngày nay người ta vẫn còn hay vẽ như thế. Các họa sĩ dân gian trong các thời đại đều tôn Ngô Đạo
Tử là tổ sư. Tại các hội quán của các hàng hội ngành họa đều có bầy thần vị của Ngô Đạo Tử và tôn
xưng ông là "Họa tổ” (tổ sư của ngành hội họa).
VÕ DUNG CHI
