Tại sao lại gọi các diễn viên tuồng nghiệp dư là “phiếu hữu”?
Vương triều phong kiến cuối cùng trong lịch sử Trung Quốc tức triều đình nhà Thanh là do những
người dân tộc Mãn kiến lập. Người mở đầu cho triều đại này là Nỗ Nhĩ Cáp Xích. Trước khi dựng lên
triều đại nhà Thanh, Nỗ Nhĩ Cáp Xích đã đặt ra trong vùng sinh sống của tộc Mãn ở ba tỉnh phía bắc
Trung Quốc "chế độ bát kì". Bát kì này gồm có : Chính hoàng, chính bạch, chính hồng, chính lam,
tương hoàng, tương bạch, tương hồng, tương lam. Tất cả các thành viên của dân Mãn đều được đưa
vào một kì nào đó và cứ thế lưu truyền hết đời này qua đời khác.
Sau khi triều đình nhà Thanh được thành lập, cái tổ chức bát kì ấy trước kia hợp nhất toàn bộ ba mặt
sản xuất, chính trị, quân sự đến nay bắt đầu mờ nhạt đi.
Tuy nhiên các đời sau của bát kì vẫn tiếp tục dựa vào các thân phận đặc biệt của họ mà hưởng đủ mọi
thứ đặc quyền đặc lợi. Trong đời sống, họ có thể không lao động mà thu hoạch, tọa hưởng kì thành,
nhờ vậy con em các nhà quý tộc có đủ thời gian nhàn rỗi để tham gia các hoạt động văn hoá, ca nhạc
kịch. Thời bấy giờ có một kiểu ca hát gọi là "tử đệ thư", đại khái cũng giống như loại đàn từ, cổ thư
ngày nay, và do các đệ tử của bát kì sáng tác.
Thời bấy giờ, chính phủ Mãn Thanh cung cấp mọi phương tiện tuyên truyền cho các hoạt động để các
tử đệ của bát kì có thể tới các nơi biểu diễn "tử đệ thư" và làm các hoạt động tuyên truyền giải trí.
Chính phủ phát cho các tử đệ bát kì này những tờ giấy chứng thực gọi là "long phiếu” và ra lệnh cho
quan huyện khắp nơi phải giúp đỡ miễn phí cho họ. Vì bọn tử đệ bát kì làm diễn viên nghiệp dư, đi ra
ngoài biểu diễn các nơi đều là những bạn bè cùng được phát long phiếu cho nên về sau người ta gọi
tất cả các diễn viên ca hát kịch nghiệp dư biểu diễn không thù lao (kể cả các nhạc công bạn tấu) là
"phiếu hữu”. Còn tổ chức nghiệp dư của các phiếu hữu thì gọi là "phiếu phòng”, nếu có phiếu hữu nào
gia nhập một ban tuồng chuyển thành diễn viên chuyên nghiệp thì người ta nói rằng họ "hạ hải" (xuống
biển).
BÀNG KIÊ
