Sự lãnh đạo chính trị của Đảng trong các phương diện quân trước hết do
các ủy viên Hội đồng quân sự đảm nhiệm. Đó là những người giàu kinh
nghiệm sống và kinh nghiệm chính trị. Trước chiến tranh, hầu hết các đồng
chí này đã đứng đầu tỉnh ủy, khu ủy và Ban chấp hành hung ương các đảng
cộng sản của các nước Cộng hòa xô-viết.
Ủy viên Hội đồng quân sự cùng với tư lệnh chịu toàn bộ trách nhiệm về
tình trạng và mọi hoạt động chiến đấu của bộ đội, tham gia vào việc xây
dựng kế hoạch tác chiến, chăm lo sao cho chiến dịch nào cũng được bảo
đảm đầy đủ về mặt vật chất. Bao giờ hai đồng chí cũng cùng được triệu tập
về Đại bản doanh. Tuy nhiên, nhiệm vụ chủ yếu của ủy viên Hội đồng quân
sự là nuôi dưỡng tinh thần chiến đấu vững chắc của bộ đội. Đồng chí hoạt
động với tư cách người tổ chức toàn bộ công tác chính trị của Đảng trong
các đơn vị. Gắn bó với đồng chí là cơ quan chính trị của phương diện quân,
đồng chí có thẩm quyền bố trí cán bộ Đảng trong đơn vị và thông qua số cán
bộ này mà bảo đảm vai trò tiên phong trên chiến trường của từng đảng viên
và đoàn viên thanh niên cộng sản.
Ngoài ra, ủy viên Hội đồng quân sự còn có nhiệm vụ: bảo đảm mối quan
hệ đúng đắn giữa bộ đội và nhân dân trong khu vực gần mặt trận, tham gia
phục hồi Chính quyền xô viết trong những vùng đất đai Liên Xô đã được
giải phóng khỏi ách chiếm đóng và duy trì quan hệ tiếp xúc với các cơ quan
chính quyền địa phương nước ngoài, khi bộ đội ta vượt qua biên giới quốc
gia.
Tôi thấy cần phải nói rõ rằng, những điều nói trên về ủy viên Hội đồng
quân sự chỉ dành riêng để nói về ủy viên thứ nhất của Hội đồng quân sự mà
thôi vì các ủy viên khác, chẳng hạn như tham mưu trưởng hoặc tư lệnh pháo
binh, khác với ủy viên thứ nhất, đều đảm đương những nhiệm vụ theo chức
trách trực tiếp của mình.
Trong những năm chiến tranh, giữ cương vị ủy viên thứ nhất của Hội
đồng quân sự phương diện quân có hơn 40 người. Trong số đó, ba đồng chí
– A. A. Giơ-đa-nốp, A. X. Giên-tốp và C. Ph. Tê-lê-ghin – đã giữ trọng
trách này hầu như từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc chiến tranh. Những đồng
