BÀI 46
Đình công đứng?
Câu “Cách người Nhật làm” có vẻ đã quá nhàm tai. Nhưng chỉ vài năm trước, tôi đã được chứng
kiến một sự kiện ở Nhật thực sự đáng để mọi người tham khảo. Sự kiện này cho thấy người lao
động có thể tốt tới mức nào, và những người quản lý cần nghiêm túc lắng nghe nhân viên bày
tỏ quan điểm và cảm xúc ra sao.
Tôi được mời đến thăm nhà máy tại Osaka của tập đoàn Komatsu. Đây là một trong những nhà
sản xuất thiết bị công nghiệp nặng lớn nhất và hiệu quả nhất thế giới. Doanh thu của nhà máy
vào thời điểm đó là 9,5 tỷ đô-la mỗi năm.
Ngay trước khi chuyến tham quan bắt đầu theo kế hoạch, tôi nhận được một cuộc điện thoại
gọi tới phòng khách sạn. Họ thông báo rằng một số công nhân đang đình công. Tôi vẫn muốn
đến thăm nhà máy chứ? Chắc chắn rồi. Tại sao không? Và chuyến tham quan vẫn được tiến
hành. Chúng tôi đi qua một nhóm công nhân đang đeo băng đen ở cổ tay, liên tục di chuyển
theo dây chuyền. “Có người tử vong à?”, tôi hỏi. “Không ạ”, họ trả lời. “Đây là những người đình
công. Cách họ đình công là đeo băng đen, như cách người phương Tây thể hiện sự buồn phiền,
trong khi vẫn tiếp tục làm việc. Họ buồn vì mọi việc trở nên tồi tệ đến mức họ bất đồng với
giới chủ, mà những điều đó đôi khi vẫn xảy ra. Vì vậy họ đình công – bằng cách đeo băng đen.”
Dù thế, nhà máy vẫn hoạt động bình thường. Năng suất không hề giảm. Công nhân vẫn làm việc
để nhận lương. Họ vẫn thương lượng với giới chủ. Và không ngừng làm việc!
Bằng cách này, chúng tôi bị thuyết phục tuyệt đối về chất lượng, hiệu quả và giá trị sản phẩm
của họ trong cuộc cạnh tranh trực tiếp.
Ngoài vấn đề về năng suất, đây còn là một bài học về tính sáng tạo. Người Nhật đã tìm ra giải
pháp để vừa đảm bảo hoạt động của nhà máy, lại vừa giúp công nhân giữ được thu nhập, đồng
thời giúp họ giữ được và thể hiện những bất bình đối với giới quản lý trong từng giây phút làm
việc của mình.
Kết quả của cuộc đình công là một số điều khoản thỏa thuận về những bất đồng, không khác
nhiều so với hình thức đình công ngừng sản xuất. Chỉ khác là họ bỏ qua cơ hội la hét trực tiếp
